Γράφει ο Αρτο Κ. Ζακμοτσιάν
Η νευρογενής ή ψυχογενής ανορεξία είναι ασθένεια που ταλαιπωρεί ένα μεγάλο κομμάτι του νεανικού πληθυσμού, κυρίως των ανεπτυγμένων χωρών. Πρόκειται για νόσημα που προκαλείται καθαρά από ψυχολογικά κι όχι άλλου είδους αίτια διότι δεν επηρεάζει την όρεξη του ασθενούς παρά μόνο σε πολύ προχωρημένο στάδιο.
Ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με διαταραχές στην αίσθηση του εαυτού, της ταυτότητας και της αυτονομίας του ασθενούς. Ο τρόπος που αντιλαμβάνεται την κατάσταση που βιώνει ένα ανορεξικό άτομο είναι εκτός πραγματικότητας. Δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί την καχεξία και την ισχνότητα στην οποία έχει περιέλθει και εξακολουθεί να θεωρεί τον εαυτό του υπέρβαρο ή ακόμα και παχύσαρκο. Παλεύοντας να αντιμετωπίσει την πείνα και καταπνίγοντας τις ορμές του, νιώθει ισχυρό και ταυτόχρονα περήφανο για την ικανότητά του να κυριαρχεί του ίδιου του εαυτού.
Η ψυχογενής ανορεξία χωρίζεται σε 2 τύπους:
• Περιοριστικός: Ο ασθενής επιχειρεί με διάφορους τρόπους (αυτοπροκαλούμενο εμετό, κατάχρηση διουρητικών και καθαρτικών σκευασμάτων, υπερβολική γυμναστική, χρήση φαρμάκων που καταστέλλουν την όρεξη) να απαλλαγή από τις θερμίδες που παίρνει χωρίς απαραιτήτως να έχει εμπλακεί σε υπερφαγική συμπεριφορά προηγουμένως.
• Υπερφαγικός: Ο ασθενής επιχειρεί ξανά με τους προαναφερθέντες τρόπους να απαλλαγή από τις θερμίδες που πήρε έχοντας εμπλακεί προηγουμένως σε υπερφαγικό επεισόδιο.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ – ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
Τα συμπτώματα είναι λίγα, συγκεκριμένα και ευκόλως αντιληπτά.
• Άρνηση διατήρησης του σωματικού βάρους πάνω από το φυσιολογικό σε σχέση με το ύψος και το βάρος του ασθενούς (Σωματικό βάρος κάτω από το 85% του φυσιολογικού θεωρείται άκρως ανησυχητικό).
• Έντονος φόβος αύξησης του βάρους, ακόμα κι αν το άτομο έχει φυσιολογικό βάρος.
• Διαταραχή στο τρόπο που αντιλαμβάνεται το άτομο το σχήμα του σώματός του.
• Διαταραχή της έμμηνου ρήσης (τουλάχιστον για 3 κύκλους).
• Ξηροδερμία και απώλεια μαλλιών.
• Εκτεταμένη ενδοκρινική διαταραχή (προκαλεί αμηνόρροια στις γυναίκες και έλλειψη σεξουαλικού ενδιαφέροντος και ικανότητας στους άνδρες).
• Μεταβολές στο μεταβολισμό των θυρεοειδικών ορμονών.
• Ανωμαλίες στην έκκριση ινσουλίνης (μπορεί να προκληθεί σακχαρώδης διαβήτης).
• Αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης οστεοπόρωσης.
• Νεφρικές επιπλοκές (Πρόβλημα στα νεφρικά σωληνάρια)
• Αιματολογικές επιπλοκές (Ήπιες μορφές αναιμίας).
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Η διαδικασία επαναφοράς του οργανισμού του ασθενούς σε φυσιολογικά επίπεδα λειτουργίας χωρίζεται σε 3 υποχρεωτικά στάδια κι ένα προαιρετικό:
ΝΟΣΗΛΕΙΑ(Υποχρεωτική)
Κατά την νοσηλεία ο πρώτος στόχος είναι η διόρθωση της κατάστασης θρέψης του ασθενούς με τις προσπάθειες να επικεντρώνονται στην αντιμετώπιση της αφυδάτωσης, της λιμοκτονίας και της διαταραχής των ηλεκτρολυτών. Σε άτομα με διαγνωσμένη ψυχογενή ανορεξία που έχουν κάτω από το 20% του αναμενόμενου βάρους σε σχέση με το ύψος τους, συνίσταται νοσηλεία ενώ σε άτομα κάτω από 30% απαιτείται και ψυχιατρική παρακολούθηση από 2 έως 6 μήνες. Σε ότι έχει να κάνει με τη διατροφή των ασθενών χορηγούνται υγρά, ηλεκτρολύτες και βιταμίνες μέσω ορού. Αντίθετα, τα υπόλοιπα θρεπτικά συστατικά χορηγούνται μέσω 6 ισόποσων γευμάτων ημερησίως ενώ οι θερμίδες πρέπει να είναι περίπου 1500-2000.
ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ (Υποχρεωτική)
Δίδονται κάποιες συστάσεις στους συγγενείς του ασθενούς για τον τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος, ενώ συνίσταται εβδομαδιαία επίσκεψη σε ειδικό.
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Αφορά την διατροφή του ασθενούς εκτός του νοσοκομείου. Επιτρέπεται η κατανάλωση σχεδόν όλων των τροφών αλλά σε συγκεκριμένες ποσότητες. Τα γεύματα παραμένουν 6 μέσα στην ημέρα, οι θερμίδες που προσφέρουμε καθημερινά είναι κοντά στις 1500, ενώ αυξάνουμε τη ποσότητα του ημερήσιου σιτηρεσίου του ασθενούς μόνο όταν κατορθώσει να καταναλώσει όλη την ποσότητα των υπαρχόντων γευμάτων.
ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ (Προαιρετική – μόνο αν κριθεί αναγκαία από τους επιβλέποντες γιατρούς)
Σε περίπτωση που κριθεί αναγκαία η χρησιμοποίηση φαρμακευτικών σκευασμάτων χορηγούνται αντιψυχωτικά χάπια (σπάνια), αντικαταθλιπτικά φάρμακα (συχνά) και αγχολυτικά (συχνότερα και με πιο εμφανή αποτελέσματα σε σχέση με τα άλλα δυο).
Με την επιλογή του συγκεκριμένου θέματος και με τη μικρή αυτή αναφορά στο πολύ σημαντικό και συνεχώς διευρυνόμενο αυτό πρόβλημα προσπάθησα να σας παρουσιάσω τον τρόπο που μπορεί να σκέφτεται και να δρα ένας ανορεξικός και τη διαδικασία επαναφοράς του σε μια φυσιολογική κατάσταση. Όπως ανέφερα και παραπάνω, επειδή πρόκειται για μια κατάσταση που προκαλείται αποκλειστικά από τη ψυχολογία και τον τρόπο σκέψης του ασθενούς, είναι 100% αναστρέψιμη και αρκετά εύκολο να αντιμετωπιστεί αρκεί να υπάρχει αρμονική συνεργασία των ειδικών με τον ασθενή.
