Γράφουν οι :
-Γιώργος Κώτσηρας, δικηγόρος, LL.M, υ/Διδάκτωρ Νομικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών
-Ροδάνθη Τζωρτζάκη, δικηγόρος, LL.M
-Γιώργος Κατσαβός, δικηγόρος, LL.M
Τι είναι στην πράξη ένα Σύνταγμα; Θεωρητικά είναι ο Θεμελιώδης Νόμος μίας Πολιτείας, με τον οποίο οφείλουν να συμφωνούν όλες οι πράξεις της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας και ο γνώμονας βάσει του οποίου υποχρεούται να αποφασίζει η δικαστική εξουσία.
Ουσιαστικά, όμως, είναι ο ελάχιστος κοινός παρανομαστής μίας άτυπης κοινωνικής συμφωνίας, οι βασικές αρχές , επί των οποίων συγκλίνει νοερά ένα κοινωνικό σύνολο, ώστε να θεμελιωθεί μία μορφή κρατικής και κεντρικής οργάνωσής του. Η ύπαρξη, η κατοχύρωση και ο απαράγραπτος σεβασμός αυτών των ελάχιστων βασικών αρχών, επί των οποίων συγκλίνει ένα σύνολο ανθρώπων, νομιμοποιεί ουσιαστικά και την παραχώρηση εκ μέρους τους, κάποιων θεμελιωδών ελευθεριών τους σε μία κρατική εξουσία, ώστε με τη σειρά της αυτή να οργανώσει την έως τώρα μη ρυθμισμένη δράση των πολιτών σε ελεγχόμενη δράση με νόμους και κανόνες μέσα στα πλαίσια ενός ευνομούμενου κράτους. Με άλλα λόγια, το Σύνταγμα και η τήρησή του σε τελική ανάλυση νομιμοποιεί την κρατική εξουσία στα μάτια του λαού.
Η ιστορία του ισχύοντος Συντάγματος της Ελλάδος αρχίζει το 1975, όταν μετά από παρατεταμένη περίοδο πολιτικής αστάθειας -για να το θέσουμε κομψά- η λαϊκή απαίτηση για τη θέσπιση σταθερών, απαραβίαστων και σύγχρονων πολιτειακών αρχών και κανόνων εκτονώνεται με την ψήφιση ενός προοδευτικού κειμένου, το οποίο αργότερα αναθεωρήθηκε και επικαιροποιήθηκε για να συμβαδίζει με τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις, με τις αναθεωρήσεις του 1986, του 2001 και του 2008. Σε γενικές γραμμές, αναγνωρίζονται και κατοχυρώνονται ουσιώδεις αρχές, όπως η λαϊκή κυριαρχία, το κοινωνικό κράτος δικαίου και η διάκριση των εξουσιών. Υπό το πρίσμα των αποφάσεων, που λήφθηκαν από την εκτελεστική και νομοθετική εξουσία τα τελευταία χρόνια κάτω από το βάρος των οικονομικών-εγχώριων, ευρωπαϊκών και παγκόσμιων- γεγονότων, θα εξετάσουμε σε αυτό το κείμενο, το κατά πόσον τηρήθηκαν κάποιες βασικές κατευθυντήριες γραμμές, που θέτει το Σύνταγμα της Ελλάδος.
Στο άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος προβλέπεται: « Οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη ανάλογα με τις δυνάμεις τους». Η συγκεκριμένη πρόβλεψη του Συντάγματος θεωρητικά αποτελεί «Ευαγγέλιο» για κάθε κρατικό λειτουργό, πριν προχωρήσει στην κατάθεση οποιουδήποτε νομοσχεδίου φορολογικού και γενικότερα οικονομικού περιεχομένου. Αποτελεί, όμως, και βασική κατευθυντήρια αρχή για κάθε δικαστική κρίση που εξετάζει την νομιμότητα και συνταγματικότητα τέτοιων νομοσχεδίων. Στο άρθρο 16 παρ. 2 προβλέπεται: «Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες». Αναρωτιέται κανείς πώς εκπληρώνει αυτή τη βασική αποστολή του το Κράτος. Με τον διορισμό διψήφιου αριθμό επιτυχόντων καθηγητών στο διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. την τελευταία τριετία, την ώρα που οι συνταξιοδοτήσεις είναι χιλιάδες; Ή με την σίτιση των αναπληρωτών εκπαιδευτικών στις λέσχες( ίσως και στρατόπεδα) αξιωματικών, καθότι οι απολαβές τους, δεν επαρκούν ούτε καν για στέγαση; Στο άρθρο 17 προβλέπεται: «Η ιδιοκτησία τελεί υπό την προστασία του Κράτους…» και «Κανείς δεν στερείται την ιδιοκτησία του παρά μόνον για δημόσια ωφέλεια, που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο…». Άραγε ο ορυμαγδός των μέτρων που θέτουν στο εκτελεστικό απόσπασμα την ακίνητη περιουσία, κάθε φορά και με πιο ευφάνταστο και σχεδόν σαδιστικό τρόπο, αποσκοπεί στο σεβασμό αυτής της πρόβλεψης του Συντάγματος; Δεν είναι σταδιακή απαλλοτρίωση της ακίνητης περιουσίας, και μάλιστα χωρίς καταβολή, οποιασδήποτε αποζημίωσης η πολλαπλή και επικαλυπτόμενη φορολόγηση των ακινήτων; Φορολόγηση που έφτασε μάλιστα κάποια στιγμή σε μία αποθέωση κυριολεκτικά εχθρικής κρατικής αντιμετώπισης, να προβλέπει την διακοπή της ηλεκτροδότησης ακινήτου(!!!), εφόσον δεν καταβαλλόταν ένας αυθαίρετα καταλογισμένος φόρος( το γνωστό σε όλους χαράτσι). Στο άρθρο 21 του Συντάγματος προβλέπεται «Η οικογένεια ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του Κράτους» και «Το κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών…». Μόνο και μόνο τα στατιστικά στοιχεία που δείχνουν καταβαράθρωση του ποσοστού των γάμων και συνεπακόλουθα των γεννήσεων τα τελευταία χρόνια αρκούν πιστεύω να μας πείσουν για την «προστασία του Κράτους». Τέλος, στο άρθρο 22 του Συντάγματος προβλέπεται «Η εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Κράτος, που μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών…». Με την επίσημη ανεργία να καλπάζει πάνω από το 25% και το ποσοστό των νέων στην ανεργία να υπολογίζεται πάνω από το 50%, δεν μπορούμε να μιλάμε για συντεταγμένο Κράτος κοινωνικής μέριμνας, έστω σε καιρό ύφεσης αλλά για οικονομικούς δείκτες πολέμου.
Δυστυχώς δεν είναι δυνατόν σε ένα μόνον άρθρο ούτε να αναλυθούν όλα τα άρθρα του Συντάγματος, ούτε βέβαια να καταδειχθεί η κατά περίπτωση παραβίαση του πνεύματός του λόγω των πράξεων και των παραλείψεων της κρατικής εξουσίας. Αυτό που είναι βέβαιο είναι πως μία κρατική εξουσία, όταν εμπράκτως παραβιάζει τις βασικές αρχές που αποτέλεσαν το θεμέλιο της ως τέτοιας, δεν μπορεί να αναμένει από τους πολίτες συμμόρφωση στις επιταγές και τις αποφάσεις της. Διότι, οι αποφάσεις της αντίκεινται στην λαϊκή βούληση και κυριαρχία, όπως αυτές αποτυπώνονται στις βασικές αρχές του Συντάγματος. Σε τελική ανάλυση η συμμόρφωση και εσωτερική πειθαρχία στο Σύνταγμα και τους Νόμους δεν μπορεί να είναι ούτε μονομερής, ούτε κατά παραγγελία, ούτε «α λα καρτ».
