Γράφει η Νία Φώη
Ο σημαντικός άνθρωπος, Μίμης Πλέσσας, μας δέχτηκε με χαρά στην αυλή του και μας έκανε μια περιήγηση στο σπίτι του το οποίο είναι γεμάτο βραβεία και διακρίσεις, αφού μας κέρασε κάτι δροσιστικό, καθίσαμε στο σαλονάκι να γνωριστούμε καλύτερα. Η αίσθηση του χιούμορ του και η ειλικρίνεια του ήταν αφοπλιστική σε κάθε απάντηση, και η μια πρόταση έφερε την άλλη ώσπου άφησα τις σημειώσεις και αφέθηκα στα σοφά και όμορφα λόγια του. Στο τέλος έφυγα πιο γεμάτη και εκείνος ικανοποιημένος από την απλή και όμορφη κουβέντα μας.
Νία – Σίγουρα μέσα στα χρόνια θα σας έχουν ρωτήσει σχεδόν τα πάντα για το έργο σας και την πορεία σας, εμείς λοιπόν θέλουμε να γνωρίσουμε τον άνθρωπο Μίμη και το θησαυρό μυαλό και πνεύμα που κρύβει μέσα του.
Μ.Π – Ακόμα και αν μου έχουν κάνει 10 φόρες την ίδια ερώτηση δεν θα δώσω ποτέ την ίδια απάντηση. Θα πρόσεξες πως όταν βγαίνω να πάρω το μικρόφωνο δεν κρατώ ποτέ χαρτί, λέω αυτά που θέλω με τιμιότητα, με παρρησία και με το βλέμμα χαμηλά. Η κάθε μου συναυλία είναι τόσο δα καλύτερη από την προηγούμενη. Αυτό το ξέρουν οι συνεργάτες μου, που με λατρεύουν, που τους λατρεύω, και τους δίνω τα φτερά να πετάνε και που είναι σίγουροι πως ακόμα και αν θέλουν να ξεφύγουν από την κυριαρχία του ρεπερτορίου μου, εγώ πάλι θα τους βοηθήσω.
Νία – Από όλα αυτά τα χρόνια που έχετε στην τέχνη και όλες τις εμπειρίες σας, τι είναι αυτό που εσείς πιστεύετε ότι είναι το πιο σημαντικό πράγμα που διδαχτήκατε;
Μ.Π – Διδάχτηκα από τα παραδείγματα των σπουδαίων ομολόγων μου αλλά όχι μόνο στην τέχνη μου, και στην επιστήμη μου. Ευτύχισα να έχω τον Albert Einstein Λέκτορα στα τελευταία του χρόνια στο πανεπιστήμιο που εγώ έπαιρνα το διδακτορικό μου, καταλαβαίνεις ότι θα έπρεπε να θεωρώ τον εαυτό μου πανηλίθιο εάν δεν καταλάβαινα την μεγαλοσύνη τού να βρίσκεσαι δίπλα στον άνθρωπο που κατάφερε τόσο κομψά να εκφράσει τι συμβαίνει στο σύμπαν! Από την άλλη μεριά την ίδια εποχή είχα την ευκαιρία να παίζω με τους μεγαλύτερους έγχρωμους τζαζιστες την εποχή της χούντας στην Αμερική.
Νία – Ο Albert Einstein είχε πει πως η φαντασία είναι πιο σημαντική από την γνώση, αυτό ισχύει και για την μουσική σύνθεση;
Μ.Π – Να ορίσουμε την φαντασία. Φαντάσου ότι εσύ και εγώ είμαστε τόσο διαφορετικοί, και αυτό που μας κάνει διαφορετικούς είναι αν είμαστε άνδρες ή γυναίκες, και αυτό που χωραει η κεφαλή του καθενός, γιατί κάποιος μπορεί να είναι ιδιοφυείς και να μην μπορεί να εκφραστεί και ο άλλος να είναι πολυλογάς –σαν εμένα- και να μην έχει να πει τίποτα. Αυτή η διαφορετικότης είναι μέσα σε μια γειτονία του σύμπαντος και έχει κάποια χρόνια ζωής. Όση ώρα λοιπόν εγώ σου μιλώ, στις παρυφές του σύμπαντος έχουν γεννηθεί 2 εκατομμύρια γαλαξίες που εμπεριέχουν εκατομμύρια άλλους. Οπότε πώς να μιλάμε για φαντασία; Φαντασία είναι να μπορείς να συλλάβεις αυτό που μόλις είπαμε. Κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί τι σχέση έχουν όλα αυτά με την μουσική; Κι όμως έχουν! Γιατί; Γιατί στο τέλος θα μείνει από αυτά που λέμε, αυτά που θα συχωρέσει ο χρόνος. Ένα παράδειγμα. Κάποια στιγμή έπρεπε να έχεις δεδηλωμένα δεξιά ή δεδηλωμένα αριστερά φρονήματα, και ενδεχομένως τα τραγούδα που έγραφες θα έπρεπε να απηχούν τις πεποιθήσεως. Υπήρχαν 2 πολύ μεγάλοι και ταλαντούχοι άνθρωποι ο Μίκης ο Θεοδωράκης συναγωνιστής και ο Μάνος ο Χατζηδάκης υπέροχος φίλος, έλα όμως που ήρθε ο χρόνος, και κάποια στιγμή αν δεν υπήρχαν οι παρέες και τα κόμματα δεν θα κρατούσαν παρά μόνο σαν εποχιακά τα πεπραγμένα τους. Ο Μίμης ο Πλεσσας «ήταν αμερικανάκιας», εγώ ήμουν αμερικανάκιας αλλά ήμουν ο μόνος που έγραψε το ‘αν σε αρνηθώ αγάπη μου’ με βορειοηπειρωτικό πεντάτονο και σήμερα αυτό βρίσκετε στο κέντρο της Νέας Υόρκης και παίζετε σαν σήμα στην φωλιά που είναι οι τζαζιστες του κόσμου. και τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι εγώ δεν έκανα τίποτα που να έπρεπε να στηριχτεί ή σε κόμμα ή σε παρέα, και αυτό ήρθε ο χρόνος και το έδειξε. σε ένα φως που άναψε, κάποιοι προσθέτουν το φως τους και πάνε παρακάτω, άλλα υπάρχουν και τα κουτσολαμόγια που προσθέτουν την σκιά τους. Το θέμα είναι σε κάθε εποχή θα υπερισχύσει το φως ή η σκιά;
Νία – Ας ελπίσουμε ότι θα επικρατήσει το φως.
Μ.Π – έτσι πιστεύω και εγώ. έχε υπόψη σου ότι σε κάθε εποχή κρίσης η τέχνη και η επιστήμη είναι αυτές που κάνουν την μεγάλη αντίσταση και που αν θέλεις κρατανε την ελπίδα των υπόλοιπων ζωντανή.
Νία – Η γενιά μας πιστεύει ότι ο μόνος τρόπος είναι μια πολιτισμική επανάσταση. Τι λέτε εσείς για αυτό;
Μ.Π – Ωραία. θα ξεχωρίσω το ρόλο της γυναίκας και του άνδρα γιατί είναι τελείως διαφορετικές οι αντιδράσεις τους σε κάθε δεδομένο και είναι και πολύ λογικό αυτό.
Ο ρόλος της γυναίκας είναι να μείνει μάνα, να μην ντρέπεται για αυτό, να είναι δίπλα στο παιδί της και να του δίνει αρκετό σχοινί για να μπορεί να δέχεται τα ερεθίσματα της εποχής του και όχι της εποχής της! Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό και πάρα πολύ δύσκολο. Και μόνο για αυτό θεωρώ την γυναίκα μάνα, την παναγία την ιεροσύνη της, το μεγαλείο της. Ο άντρας από την άλλη μεριά πρέπει πρώτα να μπορεί να κάνει καλά αυτό που του ζηταει η γυναίκα, γιατί τότε μόνο θα έχει την βοήθεια της. Πρέπει να ξέρουμε ότι ένας άντρας γεννά, και μια γυναίκα τίκτει, καταλαβαίνεις ότι με μια ευχάριστη συνεύρεση ο μεν άντρας έχει προσφέρει 2 εκατομμύρια σπέρματα και η γυναίκα ένα τσιγκουνεμένο ωάριο. Αυτό όμως φτάνει να γεννηθεί μια νέα ζωή. Αυτό το DNA σήμερα σχεδόν έχουμε φτάσει να το αποκρυπτογραφήσουμε έτσι ώστε να μπορούμε να προλάβουμε κάθε νέα ασθένεια.
Νία – Να ζούμε δηλαδή πιο καλά;
Μ.Π – Δεν υπάρχει κάτι χειρότερο από έναν γέροντα που έχει αποδεχτεί τα γεράματα του. Εγώ μπορεί να είμαι 180 χρονών αλλά άμα με δεις πάνω στην σκηνή θα πεις, τι λέει τώρα το παλικαρόπουλο; Και αν κανείς δεν κοιτάζει την καράφλα μου, αλλά ακούει αυτά που λέω, θα δεις ότι το μόνο πράγμα που πρεσβεύω είναι: δουλέψτε αυτό που πιστεύετε, θυσιαστείτε για αυτό που πιστεύετε. Η γενιά η δική μου έχει ζήση την δικτατορία του Μεταξά, κάποια στιγμή ένιωσε την μεγαλείο του ΟΧΙ που το είπε ο Μεταξάς, ύστερα ένιωσε την κατοχή -εγώ στην κατοχή έφαγα το ξύλο της αρκούδας- και όταν τελείωσε η κατοχή βρέθηκα να είμαι ανάμεσα σε εκείνους που έλπισαν για ένα καλύτερο μέλλον. Εμείς πιστεύαμε σε αυτό που λέγαμε, γιατί πώς να μην πιστεύεις; Μπορείς εσύ να γράψεις «μίλα μου για την λευτεριά να μην την λησμονήσω γιατί θαρθει η ζυγαριά και ο ήλιος θα ‘ρθει πίσω; Τους βαράγανε και δεν τους μαρτυράγανε ή όταν μιλάς για το δικό μου το παιδί, Παναγιά μου φυλαγε και να μην εννοείς την Παναγιά; Εννοείς και εννοείς αυτόν που σε δέρνει και εννοείς το ξύλο που τρως. Γιατί μόνο μέσα από αυτό αν επιζήσεις θα έχεις δικαίωμα να μιλάς.
Νία -Σκέπτομαι πάλι το φως για το οποίο μιλήσατε πριν και αναρωτιέμαι αν εμείς η νέα γενιά αυτό το έχουμε χάσει. Να πιστεύουμε στην λευτεριά, να πιστεύουμε στον αγώνα…
Μ.Π— Και εδώ θα ‘ρθω να σου πω πώς τα παιδιά των παιδιών μας όχι μόνο δεν το ‘χουν χάσει αλλά είναι σίγουρο πώς κάποια στιγμή θα το βρουν. Και επειδή είναι Έλληνες και οι Έλληνες είμαστε ο περιούσιος λαός θα μπορέσουν κάποια στιγμή να κάνουν με ένα καινούργιο τρόπο ενδεχομένως κάτι που εγώ και εσύ μπορεί να μην το καταλαβαίνουμε.
Νία –Αυτά που έχετε κάνει ως τώρα, τα τόσα πολλά, πιστεύετε ότι ίσως δεν ήταν τυχαία, ότι σας είχε δοθεί μια μοίρα ας πούμε;
Μ.Π.- Δεν θέλω να σε απογοητεύσω αλλά αυτό δε δίδεται. Κατακτάτε και πάντα με το δύσκολο τρόπο. Μια τυχαία στιγμή γεννήθηκα, και ποιο είναι το σίγουρο; Ότι κάποια στιγμή θα φύγω. Μέσα σε αυτήν την διάρκεια σε μένα έδωσαν από την ημερομηνία που με γέννησαν μέχρι την ημερομηνία που θα απέλθω να ζήσω εκατομμύρια εποχές. Η κάθε εποχή με απέκκρισε, με προστάτευσε, γιατί και εγώ παιδί μιας μικροαστικής οικογένειας ήμουνα. Ο μπαμπάς μου ήταν καπελάς, μαζί με τα 14 αδέλφια του φτιάχνανε ψαθάκια στην Ζάκυνθο. Και 2 φορές το χρόνο υπήρχε ένα έθιμο να σπαν τα ψαθάκια, και μάζευαν με τον πήχη, και κάποια στιγμή ένιωσαν ότι μπορούν να γίνουν βιομήχανοι, πήραν μηχανήματα από την Ιταλία και έγιναν. Αλλά μετά ήρθε ο πόλεμος και οι Γερμανοί πήραν τα μηχανήματα που είχαν αγοράσει και έμειναν να τα χρεωστάνε, τα έστειλαν οι γερμανοί να γίνουν κανόνια και ήρθαν και οι ιταλοί και στο εργοστάσιο αντί για καπελάδικο βαλαν μέσα τα άλογα τους!
Εγώ ονειρεύομαι, αυτό κάνω. Ονειρεύομαι το μέλλον της κόρης μου, το μέλλον των εγγονών μου. Καμαρώνω το γιο μου ο οποίος μόνος του πήγε στην Eurovision, κέρδισε 10.000 ευρώ και τα πήρε και πήγε στην Αμερική και σπούδασε. Γυρίζοντας μου έκανε ένα δώρο, μου έφερε ένα βιβλίο και έναν υπολογιστή, τον πρώτο της apple και μου είπε: «Δόκτωρ Μίμη, με λέει έτσι γιατί ξέρει ότι είμαι διδάκτωρ των επιστημών, γράμματα ξέρεις, διάβασε και μάθε γιατί ύστερα από χρόνια αυτό θα σε κάνει να ξεχωρίσεις από τους συναδέλφους σου που θα έχουν μείνει στο χαρτί και στο μολύβι» και το κανα. Και τώρα από το σπίτι μου μπορώ και γράφω συμφωνική απευθείας για την Αμερική και εκδίδετε. Και κάποια στιγμή που είδε μια ταινία που έκανε τελευταία ο Steven Spielberg και άκουσε την μουσική είπε: «Τι γίνεται εδώ ρε παιδιά; Τι είναι αυτό;» Δημήτρης, Μίμης Πλεσσας, Athens Greece του είπαν, και λαμβάνω δώρο την ηχοθηκη του. Καταλαβαίνεις πόσο πυραυλικά πρώτο με κάνει από τον αγαπητό μου συνάδελφο που μου λέει εμένα μην με ανακατεύεις με τα κουμπιά;
Νία – Αν θα γύριζε ο χρόνος πίσω σε μια επιλογή σας, ποια θα ήταν που θα άλλαζε ενδεχομένως την μοίρα σας;
Μ.Π– δεν θα άλλαζα ποτέ την στιγμή που για το χατίρι της μητέρας μου σπούδασα την επιστήμη μου. Δεν θα άλλαζα ποτέ την στιγμή που με πολύ θάρρος έτυχε να διευθύνω την μεγαλύτερη ορχήστρα του κόσμου, παρόλα που στην μουσική είμαι αυτοδίδακτος, γιατί δεν με άφησαν να σπουδάσω μουσική μη τυχόν και γίνω μουζικάντης! Το ωραίο, λοιπόν, σήμερα είναι ότι δεν χρειάζεται να απολογηθώ για τίποτα από αυτά που έχω κάνει.
Νία – Βλέπουμε γύρω τόσα βραβεία… Πείτε μου για ένα «αληθινό βραβείο» για εσάς.
Μ.Π – Το Βατικανό μου έστειλε ένα τεράστιο πιάνο στο ato Monte για να μπορέσω να παίξω ένα ρεσιτάλ επειδή ο Πάπας είχε δει την παράσταση στο Εθνικό Θέατρο της Ιταλίας που ήταν βασισμένη στου Ρίτσου, ένα ποίημα και τη μουσική, είχε γράψει ο Μίμης Πλεσσας. Δεν το ξέρει κανείς. Ο Πλέσσας με τον Ρίτσο; Άντε να ευρισκόντουσαν στην Μονεμβασία που ο ένας έκανε ψαροντούφεκο και ο άλλος έφερνε τους Γάλλους φίλους του. Κι όμως δεν είναι έτσι. Αν δεις το βραβείο αυτό από το Βατικανό, είναι συγκλονιστικό, μα θα μου πεις το Βατικανό δεν είναι αυτό που πουλαγε τα ίδια όπλα στους δυο για να βγάζει περισσότερα λεφτά; Ναι αλλά από την άλλη μεριά μη τυχόν κάποιος από τους τελευταίους Πάπες είναι αποφασισμένα καλύτερος από τους προηγούμενους; Μήπως κάποιος είναι μέσα του αληθινός;
Νία – Και τι σημαίνει αληθινός;
Μ.Π – Να έχει το συνειδός, δηλαδή την συνείδηση. Και τι είναι η συνείδηση; Η αλήθεια και η σαφήνεια. Το γνωθι σε αυτόν. Είδες τι ωραία που δένουν όλα αυτά που λέμε;
Και όντως όλα όσα είπαμε είχαν βάθος, νόημα και ουσία. Ευχαριστούμε από καρδιάς τον αγαπημένο μας Μίμη Πλέσσα για την πολύ όμορφη συνάντηση μας.
