Γράφει ο Δημήτρης Χαρδαλούμπας,Χειρουργός Ορθοπαιδικός
Η οστεοπόρωση είναι χρόνια πάθηση των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και ποιότητάς τους, με αποτέλεσμα να γίνονται πιο εύθραυστα και λεπτά. Έτσι προκαλείται αυξανόμενος κίνδυνος κατάγματος, δηλαδή σπασίματος των οστών.
Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται ως σιωπηρή επιδημία.
- Σιωπηρή, επειδή δεν δίνει συμπτώματα μέχρι να συμβεί το πρώτο κάταγμα
- Επιδημία, γιατί αφορά ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού
Στις ομάδες «υψηλού κινδύνου» ανήκουν οι γυναίκες άνω των 50 και οι άνδρες άνω των 70 ετών. Ξαφνικός και έντονος πόνος στην πλάτη, ιδιαίτερα σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, συχνά προειδοποιεί για ένα κάταγμα της σπονδυλικής στήλης, γεγονός που προμηνύει αδύναμα οστά.
Ασβέστιο
Το ασβέστιο έχει ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη του σκελετού και η επαρκής πρόσληψή του -και στην παιδική ηλικία αλλά και στην ενήλικη ζωή- μειώνει κατά πολύ την απώλεια οστού. Το γάλα και τα υπόλοιπα γαλακτικά προϊόντα αποτελούν την καλύτερη πηγή ασβεστίου. Ωστόσο, το ασβέστιο περιέχεται και σε άλλα τρόφιμα, αλλά το ποσό απορρόφησής του παρουσιάζει ποικίλες διακυμάνσεις.
Βιταμίνη D και ήλιος
Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη, απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου και την υγεία των οστών. Οι ημερήσιες ανάγκες μας υπολογίζονται σε 400IU. Γι’ αυτό, η έλλειψή της συνδέεται με την οστεοπόρωση. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι έχει πολύ ευεργετικές επιδράσεις και σε άλλα σημεία του σώματος, όπως το καρδιαγγειακό.
Η πρόσληψή της κατά ένα μόνο 10% γίνεται από τις τροφές, κυρίως από λιπαρά ψάρια, ενώ το 90% συντίθεται στο δέρμα υπό την επίδραση του φωτός του ηλίου. Ένα τέταρτο της ώρας καθημερινή έκθεση στον ήλιο, χωρίς αντηλιακό (χέρια και πρόσωπο), έχει φανεί αρκετό για να καλύψουμε τις ημερήσιες ανάγκες μας σε βιταμίνη D.
Ελληνικό Οξύμωρο
Ενώ λοιπόν κανείς θα περίμενε ότι στην ηλιόλουστη χώρα μας, θα ήταν σπάνιο γεγονός να εμφανίζονται ασθενείς με έλλειψη βιταμίνης D, κάτι τέτοιο φαίνεται να μην ισχύει.
Γιατί, όμως, γίνεται αυτό; Γιατί οι Μεσόγειοι λαοί εμφανίζουν χαμηλότερα ποσοστά βιταμίνης D σε σχέση με τους Βορειοευρωπαίους;
- Χρώμα του δέρματος: Διαθέτουμε μεγαλύτερα ποσά μελανίνης, πράγμα που κάνει τη σύνθεση της βιταμίνης D δυσκολότερη.
- Μικρότερη έκθεση στον ήλιο: Παρά την ηλιοφάνεια της χώρας μας εκτιθέμεθα λιγότερο στον ήλιο, ενώ πολλά σημεία του σώματός μας είναι καλυμμένα.
- Αντιηλιακά: Τα χρησιμοποιούμε όλο και περισσότερο, και κάποιες φορές επιλέγουμε υψηλό δείκτη προστασίας λόγω του κινδύνου του καρκίνου του δέρματος. Εδώ υπάρχει και μια παρανόηση. Τα εγκαύματα από την ήλιο είναι υπεύθυνα για τον καρκίνο του δέρματος και όχι απλά η έκθεση σ’ αυτόν.
- Ηλικία: Μετά την ηλικία των 65 η δυνατότητα σύνθεσης βιταμίνης D μειώνεται.
- Τροφές: Καταναλώνουμε λιγότερες τροφές πλούσιες σε βιταμίνη D, όπως λιπαρά ψάρια και μουρουνέλαιο, σε σχέση με τους λαούς της Βόρειας Ευρώπης.
Μέτρο
Ασφαλώς και η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο μπορεί να είναι επιβαρυντική αλλά δε χρειάζεται να περάσουμε και στην άλλη μεριά. Είναι αυτό που λέμε ότι χρειάζεται λίγο μέτρο στη ζωή μας. Αποφεύγουμε την έκθεσή μας στον ήλιο, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, μεταξύ 10.00-17.00. Τις υπόλοιπες ώρες επιδιώκουμε να μας βλέπει ο ήλιος τουλάχιστον 20 λεπτά κάθε μέρα, ιδιαίτερα στα χέρια και το πρόσωπο και φυσικά χωρίς αντηλιακό. Όσο για τα φαρμακευτικά συμπληρώματα, συνήθως χορηγούνται σε ασθενείς με οστεοπόρωση ή διαγνωσμένη έλλειψη βιταμίνης D και ασβεστίου.
