της
ΠΟΛΥΞΕΝΗΣ ΧΑΤΖΗΠΑΡΑΣΚΕΥΑ,
Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος
Το άσθμα είναι ελληνική λέξη, γνωστή από την αρχαιότητα. Ασθμαίνω σημαίνει λαχανιάζω (δυσκολία στην αναπνοή). Ο αέρας φτάνει στους πνεύμονές μας μέσω των αεραγωγών μας (βρόγχοι). Οι αεραγωγοί των πασχόντων από άσθμα είναι περισσότερο ευαίσθητοι σε διάφορα ερεθίσματα και αντιδρούν εντονότερα σε σχέση με άτομα που δεν πάσχουν από άσθμα, με φλεγμονή (οίδημα) και σύσπαση των μυών των τοιχωμάτων τους (βρογχοσπασμο), με αποτέλεσμα να μειώνεται η διάμετρός τους. Ο αέρας δυσκολεύεται να διέλθει μέσω των στενωμένων βρόγχων με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται συμπτώματα (κυρίως κατά τις νυχτερινές ή τις πρώτες πρωινές ώρες) όπως:
- Βήχας
- Συριγμός (βράσιμο ή γατάκια)
- Βάρος ή σφίξιμο στον θώρακα
- Δύσπνοια
- Εύκολη κόπωση
ΤΟ ΑΣΘΜΑ ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ ΣΕ ΕΞΩΓΕΝΕΣ ΚΑΙ ΕΝΔΟΓΕΝΕΣ
Το εξωγενές (κατά κάποιους αλλεργικό άσθμα) οφείλεται στην επίδραση διάφορων παραγόντων από έξω, δηλαδή από το περιβάλλον:
- Αλλεργιογόνα: γύρη, σκόνες, ακάρεα, μύκητες, τρίχες ή περιττώματα ζώων
- Λοιμώξεις κυρίως από ιούς
- Κρύος αέρας (ή εναλλαγές κρύου ζεστού)
- Άσκηση
- Stress
- Ρύπανση περιβάλλοντος (εισπνοή καπνού-μολυσμένη ατμόσφαιρα)
- Φάρμακα (π.χ. ασπιρίνη)
- Καπνός τσιγάρου
- Επαγγελματικοί παράγοντες (αλεύρι στους αρτοποιούς, ρινίσματα ξύλου στους ξυλουργούς, εισπνοή χρωμάτων ή λιωμένων μετάλλων).
Αυτή η μορφή άσθματος προσβάλει κυρίως την παιδική ηλικία, είναι μια μορφή αντίδρασης του οργανισμού στους εξωγενείς παράγοντες. Σε αυτή συμβάλλει και η κληρονομικότητα (άλλα άτομα στην οικογένεια με βρογχικό άσθμα ,ατοπική δερματίτιδα, αλλεργική ρινίτιδα).
Το ενδογενές ή αγνώστου αιτιολογίας ονομάζεται έτσι γιατί δεν ανευρίσκεται κανένας παράγοντας που να θεωρείται υπεύθυνος για την πρόκληση του.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
- Μπορεί να βασιστεί στην ύπαρξη των χαρακτηριστικών συμπτωμάτων
- Για άτομα >5 ετών σημαντική βοήθεια προσφέρει η σπιρομέτρηση (μέτρηση αναπνευστικής λειτουργίας) που μπορεί να αναδείξει τον βαθμό απόφραξης των αεραγωγών
- Η μέτρηση της μέγιστης εκπνευστικής ροής μέσω του ροόμετρου βοηθά στη διάγνωση αλλά και στην παρακολούθηση του άσθματος
- Σε περιπτώσεις που υπάρχει έντονη συμπτωματολογία και η σπιρομετρηση δεν αναδεικνύει την απόφραξη , χρήσιμη αποβαίνει η μέτρηση της αντίδρασης των αεραγωγών σε εισπνεόμενες ουσίες όπως η μετάχολινη, η ισταμίνη και η αδενοσίνη.
- Εκτίμηση της αλλεργικής εικόνας.
Για παράδειγμα:
1. Συνύπαρξη αλλεργικής ρινίτιδας, ατοπικής δερματίτιδας
2. Μέτρηση ουσιών που αυξάνονται στις αλλεργίες IgE ή RAST test καθώς και οι δερματικές δοκιμασίες ευαισθησίας (pricktest).
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Το άσθμα είναι αναστρέψιμη νόσος και με τη χορήγηση κατάλληλης ρυθμιστικής αγωγής μπορεί να υποχωρήσει σταδιακά και πλήρως.
Η βασική θεραπεία είναι:
- Ειδική απευαισθητοποίηση σε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα
- Αποφυγή των παραγόντων που πυροδοτούν το άσθμα (διαφόρων αλλεργιογόνων)
Τα φάρμακα που χορηγούνται διακρίνονται σε:
- ανακουφιστικά (βρογχοδιασταλτικά) που ανοίγουν τους στενωμένους αεραγωγούς και προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση
- Τα ρυθμιστικά φάρμακα που ελέγχουν τη φλεγμονή, αυτά είναι τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή που είναι η κύρια θεραπεία
Ο ασθματικός ασθενής θα πρέπει να παρακολουθείται από τον ιατρό του συστηματικά για να μπορεί να διαφυλάξει την καλή ποιότητα της ζωής του.
