Μια πολύ δυνατή φωνή για να ακούσουν, ένα ή και περισσότερα βάρβαρα χτυπήματα για να καταλάβουν και να υπακούσουν. Αυτή η νοοτροπία «βασίλευε» και εξακολουθεί να «βασιλεύει» ακόμα και σήμερα σε πολλά ελληνικά χωριά και νησιά απέναντι σε ένα άκακο ζώο εργασίας που συντροφεύει εδώ και αιώνες τον άνθρωπο.
Η κακοποίηση αποτελεί κομμάτι της ζωής πολλών γαϊδουριών και δεν χρειάζεται να σκεφτείς πολύ για να φέρεις στο μυαλό σου ένα ζώο δεμένο και παρατημένο σε ένα χωράφι, ένα άλλο που ανεβαίνει ασθμαίνοντας την ανηφόρα κουβαλώντας στην πλάτη ψυγείο ή ένα τρίτο που σακατεύεται από ανθρώπινο χέρι για να κάνει ακόμα μία ρομαντική βόλτα το χαμογελαστό (και άνιωθο) ζευγάρι τουριστών.
Αν έχει γίνει ένα μικρό βήμα προς τη βελτίωση της ζωής των γαϊδουριών τα τελευταία χρόνια, αυτό οφείλεται στη φωνή που υψώνουν πλέον οι φιλόζωοι, στη συσπείρωση και τις αντιδράσεις μέσα από τα social media αλλά και στην ευαισθησία που αποκτούν όλο και περισσότεροι άνθρωποι. Κι όσο κι αν ακούγεται παράδοξο, μεγάλο ρόλο σε αυτή την αλλαγή έχουν παίξει ένας φωτογράφος και μία ηθοποιός που μεγάλωσαν στην πόλη…
Η στερεοτυπική εικόνα του μοναχικού ζώου και η απόφαση ζωής
Κάπου στο 2010, ο Δημήτρης Στουπάκης και η Τατιάνα Παπαμόσχου ήταν εθελοντές στον Σύλλογο Προστασίας Ιπποειδών όπου κυρίως ασχολούνταν με άλογα. Μεγαλωμένοι στον αστικό ιστό, δεν είχαν παρά ελάχιστες επαφές με τα γαϊδούρια για τα οποία διατηρούσαν μια στερεοτυπική εικόνα του μοναχικού ζώου εργασίας.
Η εκεί συναναστροφή μαζί τους, έδειξε ότι είναι πολλά περισσότερα και υπήρξε καταλυτική για την απόφαση ζωής που πήραν. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2014, παραμέρισαν τα επαγγέλματά τους και άνοιξαν τη Γαϊδουροχώρα στο Κορωπί, ένα καταφύγιο για κακοποιημένα γαϊδουράκια, με στόχο να αλλάξουν τη ζωή τους και σταδιακά να γίνουν η φωνή τους.
Η Λίλη και η Μανού ήταν οι δύο πρώτες παρουσίες στο καταφύγιο, προσφορά μίας κοινής φίλης, ενώ λίγο αργότερα στην παρέα προστέθηκε ο Ισίδωρος, ένας γάιδαρος που περπάτησε με τον ιερέα κηδεμόνα του από τη Γαλλία στην Ελλάδα, αλλά δεν άντεχε να συνεχίσει μέχρι τους Αγίους Τόπους.
Ακολούθησαν τα δύο πρώτα κακοποιημένα ζώα, η Ευτυχία και η Λεμονιά και όσο ο κύκλος άνοιγε, τόσο οι δυο τους επιβεβαίωναν ότι τα γαϊδούρια είναι ένα κοινωνικό, παιχνιδιάρικο ζώο, που θα σε ενοχλήσει, θα σε τσιγκλίσει να παίξετε και όσο του αφιερώνεις χρόνο, τόσο πιο χαρούμενο θα γίνεται.
Η αλλαγή ξεκινά από τα παιδιά
Στη Γαϊδουροχώρα προστίθεντο σταδιακά κι άλλα ζώα, κακοποιημένα, παραμελημένα ή ορφανά πλέον από ιδιοκτήτη, όπως επίσης και οι πρώτοι επισκέπτες, μια και η λογική των δύο υπεύθυνων στο καταφύγιο ήταν ότι ο κόσμος πρέπει να αρχίσει να ενημερώνεται. Πολύ περισσότερο τα παιδιά, ώστε να αλλάξει η νοοτροπία και να δημιουργηθεί μια γενιά που θα σέβεται το συγκεκριμένο αλλά και τα υπόλοιπα ζώα.
Έντεκα χρόνια αργότερα, από τη Γαϊδουροχώρα έχουν περάσει περισσότερα από 30 γαϊδουράκια (22 φιλοξενούνται σήμερα) τα οποία είδαν τις ζωές τους να αλλάζουν δραματικά προς το καλύτερο. Επιπλέον, βρέθηκε λύση για δεκάδες ακόμα που δεν έφτασαν ποτέ στο καταφύγιο, έχουν δοθεί κάποια για υιοθεσία, ενώ χιλιάδες επισκέπτες (και κυρίως παιδιά) έχουν συναναστραφεί με τη Λιλή, τη Μανού, τον Ισίδωρο και την παρέα τους, έχουν ενημερωθεί και είναι οι επόμενοι που θα τους προστατέψουν αν ποτέ χρειαστεί.
«Περάσαμε από πολλά στάδια, δώσαμε μεγάλο αγώνα για να προσελκύσουμε αρχικά σχολεία, αλλά καταφέραμε βήμα βήμα να φέρουμε κόσμο στη Γαϊδουροχώρα. Όλα τα υπόλοιπα έγιναν μόνα τους, καθώς είναι αδύνατον να έρθεις σε επαφή με ένα γαϊδουράκι και να μη σε μαγέψει με τον χαρακτήρα του. Σήμερα, έχουμε φύγει από τη λογική των επισκεπτών που απλώς έρχονται ‘για να δει το παιδί από κοντά ένα ζώο’ και πλέον υποδεχόμαστε συνειδητοποιημένα άτομα, ενώ ακόμα και αυτοί που δεν γνωρίζουν πολλά, εντυπωσιάζονται κατά τη διάρκεια της ξενάγησης αλλά και με τη διάδραση.
Είναι, δε, συγκινητικό στις επισκέψεις σχολείων να βλέπουμε αρχικά τα παιδιά επιφυλακτικά και στο τέλος να έχουν αποκτήσει πολύ ισχυρό δεσμό με τα ζώα, να τα αγκαλιάζουν και να τα αντιμετωπίζουν ως ‘προσωπικότητες», λέει στη MP η Τατιάνα Παπαμόσχου.
Δεν είναι εύκολο να αλλάξεις νοοτροπίες και στερεότυπα ριζωμένα βαθιά στον χρόνο. Πόσω μάλλον όταν δρας μακριά από την πηγή του προβλήματος, που ως επί το πλείστον «εδρεύει» στην επαρχία. Για να κερδίσεις έναν αγώνα, όμως, πρέπει να τον δώσεις κι αυτό κάνουν ο Δημήτρης, η Τατιάνα, οι συνεργάτες τους στη Γαϊδουροχώρα και κάποια ακόμα καταφύγια σε Κρήτη, Κέρκυρα, Πάρο, Πάτμο, Ίο.
Με την ελπίδα η επόμενη γενιά να καταλάβει την κοινωνική φύση αυτού του όμορφου ζώου και να σταματήσει η κακοποίηση και του τελευταίου γαϊδουριού.
