της
ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΟΥΡΛΑΝΤΖΗ,
Ιατρός – Ακτινοδιαγνώστης
Οι καρωτίδες και οι κλάδοι αυτών αποτελούν τα σημαντικότερα αγγεία τα οποία εκφύονται από το θωρακικό τόξο, τροφοδοτώντας αρχικά τον εγκέφαλο με οξυγόνο και αιματώνοντας, δευτερευόντως, τους ιστούς του προσώπου και του κρανίου.
Οι κοινές καρωτίδες χωρίζονται στην έσω καρωτίδα, η οποία εισέρχεται στον εγκέφαλο και αποτελεί την πιο σημαντική τροφοδοσία του εγκεφάλου σε οξυγόνο και στην έξω καρωτίδα, η οποία έχει δευτερεύουσα σημασία και κυρίως αφορά στο πρόσωπο.
Το σύστημα των σπονδυλοβασικών αρτηριών (σπονδυλικές αρτηρίες που διέρχονται από τα σπονδυλικά τρήματα), συμβάλλει και βοηθάει παράλληλα στην αιμάτωση του εγκεφάλου, σχηματίζοντας τη βασική αρτηρία στη βάση του κρανίου, η οποία παίρνει μέρος με τη σειρά της στο σχηματισμό του πολυγώνου του Wills.
Η φασματική ανάλυση DOPPLER ή TRIPLEX καρωτίδων αποτελεί την πρώτη, εύκολη, ανώδυνη και μη επεμβατική προληπτική εξέταση κυρίως σε άτομα με υψηλούς παράγοντες κινδύνου για αθηρωματική νόσο όπως κάπνισμα ή αρτηριακή υπέρταση, τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, ο σακχαρώδης διαβήτης και η ηλικία άνω των 50 ετών.
Η εξέταση ξεκινάει με τον έλεγχο του τοιχώματος των κοινών καρωτίδων (το ενδοθήλιο), την ηχομορφολογία και το πάχος του (παχύ ενδοθήλιο σημαίνει αυξημένο παράγοντα κινδύνου για στένωση καρωτίδων).
Στη συνέχεια εξετάζουμε την ύπαρξη αθηρωματικών αλλοιώσεων. Οι αθηρωματικές πλάκες έχουν την τάση να εμφανίζονται στις θέσεις όπου οι αρτηρίες διακλαδίζονται, δηλαδή στις εκφύσεις των έσω καρωτίδων. Διακρίνονται σε «σκληρές», επασβεστωμένες και σε μαλακής σύστασης, υπόηχης ηχομορφολογίας και πιο επικίνδυνες, διότι μπορεί εύκολα να αποκολληθεί τμήμα τους και να προκαλέσει ισχαιμικό επεισόδιο σε αγγειακό κλάδο του εγκεφάλου. Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορα συμπτώματα όπως ζάλη, πονοκέφαλο, εμβοές, απώλεια συνείδησης, απώλεια όρασης ή διπλωπία, διαταραχές ομιλίας και μουδιάσματα των άκρων.
Η ανάλυση Doppler μάς δίνει σημαντικές πληροφορίες για τα φάσματα και τις ταχύτητες ροής αίματος στα αγγεία. Με τα σύγχρονα μηχανήματα υπερήχων μπορούμε εύκολα και με μεγάλη ακρίβεια να προσδιορίσουμε το ποσοστό στένωσης του αγγείου, μετρώντας όχι μόνο τη διατομή του αγγείου (μέτρηση ποσοστού του ελεύθερου αυλού), αλλά πολύ περισσότερο υπολογίζοντας συστολικές και διαστολικές ταχύτητες, την ανάλυση του φάσματος και της ταχύτητας ροής και με βάση τον δείκτη αντίστασης του κάθε αγγείου (RI), υπολογίζεται αυτόματα το ποσοστό στένωσης.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κάθε αγγείο, ανάλογα με τη διατομή του και τη λειτουργία του, φέρει διαφορετικά ηχομορφολογικά χαρακτηριστικά και διαφορετικά επάρματα ροής. Ποσοστό στένωσης έως 40-50% δε θεωρείται αιμοδυναμικά σημαντικό και μπορεί να αντιμετωπισθεί φαρμακευτικά. Ποσοστό >60% και κυρίως όταν αυτό ξεπεράσει το 70% ή το 80%, οδηγεί στην επεμβατική ή χειρουργική αντιμετώπιση της στένωσης είτε με καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή ή με αγγειοπλαστική και τοποθέτηση stent.
Εξίσου σημαντική κρίνεται και η εξέταση με έγχρωμο Doppler και των σπονδυλικών αρτηριών, όπου αξιολογείται η κατεύθυνση ροής αίματος προς τον εγκέφαλο. Όταν η κατεύθυνση είναι προς τα άκρα, τότε πρόκειται για το σύνδρομο υποκλοπής της υποκλειδίου αρτηρίας.
Το έγχρωμο Doppler υπερηχογράφημα καρωτίδων θα πρέπει να περιλαμβάνεται οπωσδήποτε στον προληπτικό έλεγχο σε άτομα με προδιαθεσικούς παράγοντες για αθηρωμάτωση, καθώς επίσης και για την παρακολούθηση και την πορεία μιας ήδη διαγνωσμένης καρωτιδικής νόσου.
