Γράφει η Λίλιαν Μουμουλέτσα,
ΨυχολόγοςΥγείας BSc (Hons), MSc , CBT, EMDR
Καθώς πλησιάζουν οι γιορτές των Χριστουγέννων, όλοι μας λίγο πολύ αναρωτιόμαστε τι είδους απόχρωση θα έχουν για τον καθένα μας τα φετινά Χριστούγεννα. Μέσα από την οικονομική ύφεση που διανύει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια καθώς και τις συχνές κοινωνικο-πολιτικές ανακατατάξεις, σίγουρα στο μυαλό των περισσότερων Ελλήνων είναι η ανάγκη τους να βρεθεί εκείνο το σταθερό και ασφαλές σημείο αναφοράς, είτε προσωπικό ή συλλογικό, που θα ωθήσει τον καθένα να αντιμετωπίσει τη δυσμενή αυτή κατάσταση. Από τη μια μεριά η οικονομική κρίση με όλες τις εκπτώσεις που μας επιβάλλει και από την άλλη, η ανάγκη μας να ξεφύγουμε και να γιορτάσουμε την ξεχωριστή γιορτή των Χριστουγέννων. Άραγε, μπορούν να συνδυαστούν όλα αυτά και να βρούμε πάλι το σημείο επανεκκίνησης για τη νέα χρονιά;
Πόσο επηρεάζεται η ψυχική μας υγεία μέσα από την κρίση;
Σε περιόδους οικονομικών κρίσεων, οι υπηρεσίες υγείας φαίνεται να επηρεάζονται άμεσα μέσω της μείωσης κονδυλίων για την υγεία και τις δομές θεραπείας και αποκατάστασης.
Καθώς ο κόσμος βιώνει όλο και πιο έντονα τα σημάδια της οικονομικής ύφεσης, καλούμαστε καθημερινά να έρθουμε αντιμέτωποι με το παρατεταμένο άγχος όπως και με την πιο διαδεδομένη ψυχική πάθηση των τελευταίων δεκαετιών, την κατάθλιψη. Μελέτες στον ελληνικό πληθυσμό επιβεβαιώνουν τα υψηλά επίπεδα μεταξύ κατάθλιψης και οικονομικής κρίσης. Παράλληλα, παρουσιάζονται και άλλες σημαντικές επιπτώσεις στη ψυχική υγεία, όπως, κρίσεις πανικού, φοβίες καθώς και οργανικές και ψυχοσωματικές εκδηλώσεις (πονοκέφαλος, έλκος, σπαστική κολίτιδα, αλλεργία, κ.λπ.).
Είναι γενικά παραδεκτό πως, όταν μέσα από την προσωπική προσπάθεια ο άνθρωπος νιώθει συχνά πως δεν μπορεί να αντιδράσει κάτω από δύσκολες ή καινούριες γι΄αυτόν συνθήκες, η μάχη για επιβίωση σταδιακά μπορεί να εξασθενήσει. Αυτό σημαίνει ότι σταδιακά μπορεί να τον οδηγήσει σε παθητικότητα, δυσθυμία, αίσθηση ματαιότητας και ανικανότητας, αυξάνοντας έτσι τα ποσοστά κατάθλιψης αλλά και των αυτοκτονικών τάσεων. Από την άλλη μεριά, αυτή η κατάσταση μπορεί να αποκαλύψει και το πόσο ανθεκτικός και προσαρμοστικός είναι κάποιος απέναντι στις νέες συνθήκες, αλλά και πως μπορεί να διαισθανθεί τις όποιες προκλήσεις που θα αναδυθούν μέσα από την οικονομική ύφεση. Επομένως, σε αυτή την περίπτωση ο άνθρωπος αυξάνει τις πιθανότητες του να διαχειριστεί τα αρνητικά συναισθήματα και να δημιουργήσει δικλίδες ασφαλείας που θα τον βοηθήσουν συναισθηματικά να αντισταθεί στις συνθήκες της κρίσης.
Μπορούμε να κρατήσουμε το ηθικό μας ακμαίο αυτά τα Χριστούγεννα;
Ως λαός, μέσα στο χρόνο, έχουμε βρεθεί μπροστά σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες και έχουμε αποδείξει πως έχουμε τη δυνατότητα να τις αντιμετωπίζουμε σε μεγάλο βαθμό. Η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική βέβαια και αυτό που είναι σημαντικό στο παρόν είναι να επαναπροσδιορίσουμε τις αξίες που διέπουν τη ζωή μας, να δούμε τις πραγματικές ανάγκες και τα «θέλω» μας, καθώς και αυτά που καθορίζουν τη ζωή μας.
Οι άνθρωποι σε αυτές τις συνθήκες έχουν ανάγκη να βρουν σταθερότητα και ασφάλεια στον εαυτό τους και στους άλλους. Όσο αυτό φαίνεται να είναι δύσκολο σε οικονομική βάση, άλλο τόσο είναι σημαντικό και αναγκαίο να μπορεί να επιτευχθεί σε συναισθηματική βάση.
Η επικοινωνία με την οικογένειά μας, τους φίλους καθώς και ανθρώπους που έχουν θετική διάθεση, ρεαλιστική στάση και αισιοδοξία για τη ζωή και τον κόσμο, φαίνεται να αποτελεί κύρια και ουσιαστική πηγή ενδυνάμωσης απέναντι στις δυσκολίες. Είναι σημαντικό να ξανασκεφτούμε τον τρόπο που ερμηνεύουμε τις καταστάσεις και τις συνθήκες της ζωής μας, ποιους ανθρώπους επιλέγουμε να είμαστε και κατά πόσο όλα τα παραπάνω συντελούν στο να επιτύχουμε την ποιότητα ζωής που ονειρευόμαστε.
Οι μέρες των Χριστουγέννων που ακολουθούν είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για να αναπτύξουμε τον κοινωνικό μας ιστό, να μοιραστούμε ιδέες, σκέψεις, απόψεις και συναισθήματα για όλα αυτά που μας απασχολούν. Ας κάνουμε μια καλή πράξη αυθόρμητα για να δώσουμε χαρά σε κάποιον άλλο. Ας προσπαθήσουμε να αφουγκραστούμε τον αληθινό εαυτό μας μέσα από τα ατελείωτα και καθημερινά «πρέπει». Ας σκεφτούμε φέτος τα δώρα που θα χαρίσουμε να είναι σημαντικά, ουσιαστικά και ξεχωριστά, χωρίς να σκεφτόμαστε απαραίτητα ότι το κόστος θα πρέπει να είναι υψηλό.
Να μην ξεχνάμε, πως είναι πάντα σημαντικό να επιβραβεύουμε τον εαυτό μας καθημερινά για τις προσπάθειες που καταβάλλουμε μέσα σε αυτές τις συνθήκες. Ας δούμε τα Χριστούγεννα και τη νέα χρονιά ως ένα σημείο επανεκκίνησης μέσα από ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης που θα μας δώσει τη δυνατότητα να ανακαλύψουμε πράγματα που έχουν πραγματική σημασία στη ζωή μας, πέρα από την οικονομική τους διάσταση.
Κλείνοντας, θα λέγαμε πως λόγω του ότι κινούμαστε πια σε συνθήκες που είναι αβέβαιες και ασταθείς, δεν αποκλείεται αρκετοί άνθρωποι να ζητήσουν συμβουλευτική ή ψυχοθεραπευτική υποστήριξη φροντίζοντας με αυτό τον τρόπο τον εαυτό τους για να μπορέσουν να αλλάξουν τον τρόπο που βλέπουν τον εαυτό τους και να διαχειριστούν τις καταστάσεις γύρω τους. Ας δούμε τις άγιες μέρες των Χριστουγέννων μέσα από το προσωπικό μας πρίσμα που θα μας οδηγήσει, όπως και ο φοίνικας, να ξαναγεννηθούμε μέσα από τις στάχτες μας. Καλά και ευτυχισμένα Χριστούγεννα σε όλους! Καλή και δημιουργική χρονιά!
