Γράφει η Σωτηρία Εφραιμία Φραγκιαδάκη – Ψυχολόγος Κέντρου Ημέρας Ενηλίκων «Θάλπος Ψυχική Υγεία»
Κάθε χρόνο οι ερευνητές βρίσκουν όλο και περισσότερα στοιχεία για έναν δεσμό που κρατά χιλιετίες. Αυτόν μεταξύ ανθρώπων και ζώων. Αρχαιολογικά στοιχεία φανερώνουν ότι πριν από 14.000 χρόνια, οι πρόγονοί μας μοιράζονταν τους οικισμούς τους με τους προγόνους των σημερινών σκύλων.
Εδώ και 9.000 χρόνια, τα οικόσιτα ζώα κατέχουν αναντικατάστατη θέση στον ανθρώπινο πολιτισμό, συντροφεύοντας και υποστηρίζοντας την ανάπτυξη της κοινωνίας μας.
Ως ανθρώπινο είδος ευεργετούμαστε από την εγγύτητα με τα ζώα και τον φυσικό κόσμο. Μέσα από την επαφή μας, μπορούμε να αναβιώσουμε αυτή την αρχέγονη σύνδεση και να θυμηθούμε πως η ύπαρξή μας είναι αλληλένδετη.
Έχει παρατηρηθεί ότι όσο μεγαλύτερη βιοποικιλότητα συναντάμε σε ένα αστικό τοπίο, τόσο μεγαλύτερα είναι τα ψυχολογικά οφέλη για τους κατοίκους του. Και όσο περισσότερο χρόνο περνάμε μαζί με άλλα είδη ζώων, τόσο πιο ευαίσθητοι γινόμαστε στη δική τους νοημοσύνη, αισθήσεις και τρόπους επικοινωνίας.
Αρκετοί πιθανώς να έχουμε μεγαλώσει μαζί τους ή να επιλέξαμε να τα βάλουμε στη ζωή μας, καθιστώντας τα έτσι ένα αναπόσπαστο κομμάτι μας. Τα μοναδικά χαρακτηριστικά διαφορετικών ζώων συντροφιάς και η ιδιοσυγκρασία των φροντιστών αλληλεπιδρούν και μπορεί να συμβάλουν στην ευζωία.
Για παράδειγμα, οι σκύλοι είναι συχνά κοινωνικοί ακόμα και με άγνωστα άτομα ή ζώα. Τα ερπετά είναι γενικότερα καλόβολα, διασκεδαστικά και κοινωνικά και φαίνεται να εγείρουν την υπευθυνότητα ως προς τη φροντίδα τους. Οι φτερωτοί μας φίλοι μπορούν να προσφέρουν μια αίσθηση καλαισθησίας και ευχάριστης συντροφικότητας. Παράλληλα, όσοι έχουν γάτα πιθανόν να προτιμούν πιο ενεργές κοινωνικές επαφές μαζί με άλλους φροντιστές γάτας.
Ψυχολογικά και κοινωνικά οφέλη
Έρευνες δείχνουν ότι οι δεσμοί με ζώα συντροφιάς έχουν σημαντικά ψυχολογικά και κοινωνικά οφέλη. Αρχικά, η ύπαρξη ενός ζώου συντροφιάς συνδέεται σε αρκετές περιπτώσεις με την μείωση του αισθήματος της μοναξιάς και της κοινωνικής απομόνωσης. Νιώθουμε ότι συνδεόμαστε και ότι υποστηριζόμαστε από το κατοικίδιό μας.
Παράλληλα με την επαφή με το ζώο μας, δημιουργούνται ευκαιρίες για κοινωνικές σχέσεις με άλλους ανθρώπους. Όπως για παράδειγμα το να γίνει κανείς μέλος μιας δια ζώσης ή διαδικτυακής κοινότητας φροντιστών, να συναντήσει ανθρώπους στη βόλτα, στον κτηνίατρο και σε διάφορες εκδηλώσεις, να μιλήσει μαζί τους και να τους γνωρίσει. Η μείωση της μοναξιάς μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα στην γενική μας υγεία και να αυξήσει την αίσθηση ικανοποίησης της καθημερινότητας.
Ακόμα ένα ενδιαφέρον εύρημα αφορά στο πως η αλληλεπίδραση με ζώα συντροφιάς επηρεάζει το στρες και τη διάθεσή μας. Τα χάδια και οι αγκαλιές με ζώα συντροφιάς αποτελούν μια φυσική και αποτελεσματική μέθοδο για την ανακούφιση από το στρες. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι η άνευ όρων συντροφικότητα, που προσφέρουν πολλά κατοικίδια, μειώνει το άγχος.
Ειδικότερα σε ένα απαιτητικό αστικό περιβάλλον, η παρουσία ενός ζώου συντροφιάς μπορεί να ενδυναμώσει την συναισθηματική μας ασφάλεια και να δημιουργήσει μια αίσθηση καθήκοντος και σκοπού. Παράλληλα, έχει παρατηρηθεί ότι αρκετοί φροντιστές ζώων απολαμβάνουν βελτιωμένη διάθεση και ψυχική ευημερία.
Για να το σκεφτούμε και από βιολογικής άποψης, ακόμα και το ολιγόλεπτο παιχνίδι ή χάδι με ένα ζώο συντροφιάς μπορεί να συμβάλει στην μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες και να διευκολύνει την έκκριση σεροτονίνης και άλλων ορμονών, που προωθούν αισθήματα ευτυχίας και ηρεμίας.
Στα οφέλη από ένα ζώο συντροφιάς προστίθεται και αυτό της σωματικής υγείας. Το να είμαστε φροντιστές σημαίνει να είμαστε ενεργοί. Είναι σημαντικό να αντιστοιχίζουμε τα δικά μας επίπεδα ενέργειας και δραστηριότητας, με τις ανάγκες του κατοικίδιου που μας συντροφεύει.
Για παράδειγμα, αν αγαπάμε το περπάτημα και έχουμε σκύλο, μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την ανάγκη για καθημερινό περίπατο, να ασκηθούμε και να πάρουμε καθαρό αέρα. Αν πάλι θεωρούμε τον εαυτό μας σπιτόγατο, τότε η αυτόνομη φύση μιας γάτας πιθανόν να ταιριάζει γάντι στον επιθυμητό τρόπο ζωής μας.
Δεν είναι εδώ για να μας θεραπεύσουν, αλλά για να μας στηρίξουν
Όσο αυξάνεται η κατανόηση του δεσμού ανθρώπου και ζώου, τόσο αυξάνεται και η εμπλοκή των ζώων συντροφιάς σε θεραπευτικά πλαίσια. Σκύλοι, άλογα ακόμα και ινδικά χοιρίδια επισκέπτονται νοσοκομεία και στελεχώνουν κέντρα θεραπειών, ώστε να βοηθούν άτομα κάθε ηλικίας να αντέξουν ή και να ξεπεράσουν τις διάφορες προκλήσεις.
Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως τα ζώα συντροφιάς δεν είναι εδώ για να «επιλύσουν» μια κατάσταση. Είναι εδώ και μας στηρίζουν με τον τρόπο τους, ώστε να βρούμε τη δύναμη να αντιμετωπίσουμε τις αντιξοότητες.
Είναι οι σύντροφοι που επιλέγουμε και που μαζί δημιουργούμε κάτι ανεκτίμητο, έναν δεσμό.
