Χάσμα γενεών η έχθρα γενεών; Τελευταία oπου βρεθώ συζητάνε για τα μεγάλα θέματα που υπάρχουν μεταξύ της γενεάς των 50-60-70 και των 20-30-40. Όχι όμως μόνο για οικογενειακές υποθέσεις, που ίσως πάντα υπήρχαν στην ιστορία της ανθρωπότητας, αλλά πιο σκληρές λέξεις, πιο απόλυτες, που έχουν να κάνουν με την ιδία την ζωή, την πολιτική, και την κατάσταση.
Από την μια πλευρά κατηγορίες για ευθύνες της κρίσης και θυμό και από την άλλη παράπονα μοναξιάς και απομόνωσης. Ας σκεφτούμε λοιπόν… Σε ποιο «μέρος» στην εποχή μας όλες οι ηλικίες, μια αγκαλιά, μπορούν και μοιράζονται στιγμές ζωής ή σκέψεις; Συναντήσεις αληθινές που να μαθαίνουν τα νιάτα από την 3η ηλικία ή τους μεσήλικες, και αυτοί να ανανεώνονται με την ομορφιά της δημιουργίας των νέων;
Kτίσαμε ένα κόσμο χωρισμένο σε ηλικίες. Ζούμε μια κατάσταση «μη επικοινωνίας» δύο και τριών γενεών, που έχει φτάσει να επηρεάζει όχι μόνο τη χώρα μας, μα τον κόσμο όλο, πολιτικά, κοινωνικά, πνευματικά και οικογενειακά. Κάποτε λέγαμε οικογένεια και εννοούσαμε πολλούς ανθρώπους να μένουν κάτω από την ίδια στέγη… Τα σπίτια ήταν μεγάλα και χωράγανε κάθε νέο και παλιό μέλος. Μοιραζόντουσαν το χώρο, τα αντικείμενα, την τροφή, τα παιχνίδια, τα ρούχα, αλλά το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι μοιραζόντουσαν τη ζωή… τις χαρές, τα προβλήματα και τις σκέψεις. Η ελληνική παραδοσιακή οικογένεια, έχει αποτελέσει πρότυπο αξιακής κοινωνικοποίησης, κάτι σημαντικό στην πορεία της ιστορίας μας. Κάπου, κάποιοι αποφάσισαν ότι η οικογένεια είναι καλά όταν αποτελείται από τέσσερα άτομα! Οι παππούδες και οι γιαγιάδες δεν ανήκαν πλέον εκεί, δεν «παρήγαγαν» πια…. Έπρεπε να πάνε αλλού… σε άλλο σκηνικό, μακριά… να μην «ανακατεύονται», να μην «ενοχλούν». Τα σπίτια, μέσα σε λίγα χρόνια, άρχισαν να γίνονται πιο μικρά. Να μένει ο καθένας στο σπίτι του! Να καταναλώνει ξεχωριστά! Να ξοδεύει περισσότερα! Όλες οι διαφημίσεις δείχνουν τη «νέα» οικογένεια και στο βάθος κάπου ένας μεγαλύτερης ηλικίας, σαν μορφή από το παρελθόν να γλυκαίνει την εικόνα. Ο ατομικισμός και ο υλισμός κέρδισε έδαφος, οι νέοι της εποχής του ‘60 έφυγαν από τα πατρικά τους, έμαθαν να μένουν μόνοι. Το ίδιο και τα παιδιά τους, και έτσι όλα άλλαξαν. Τόσο η μορφή όσο και η λειτουργία της οικογένειας. Τώρα στένεψαν τα πράγματα, γυρίζουμε όλοι πίσω στα πατρικά μας, έχουμε, όμως, ξεχάσει πώς να μοιραζόμαστε, πώς να λειτουργούμε. Υπάρχει μια απόσταση που έχει οδηγήσει τους ανθρώπους στα άκρα της απόγνωσης. Οι μεγάλοι προσπαθούν μάταια να κρατήσουν ότι έχουν για να «ασφαλίσουν» τα γεράματα και οι νέοι περιμένουν να πάρουν επιτέλους τα ινία να αλλάξουν τον κόσμο, τους νόμους, τις αρχές! Ζούμε σε ένα παράλογο παρόν που εντείνει το χάσμα των γενεών… Δεν το ενώνει. Κάποτε υπήρχε ο σεβασμός για τον μεγάλο, τον σοφό, τον άνθρωπο που κουβαλούσε τα χρόνια σα χρυσάφι επάνω του. Τότε, όμως, ο μεγάλος και ο σοφός πρόσφερε τα πάντα στο όνομα της οικογένειας, του παιδιού, του εγγονού, του μέλλοντος. Πίστευαν όλοι στην παραλαβή και στην παράδοση όπως πολύ σοφά αναφέρει ο Καζαντζάκης στην «Ασκητική».
Σήμερα υπάρχει ο φόβος της εγκατάλειψης και της μοναξιάς. Σήμερα οι «αρχηγοί» με τους νόμους τους, ταπεινώνουν τους νέους, τους πιέζουν, τους πατούν και παίζουν με την αξίωση ισχύος τους. Οι νέοι αντιδρούν, δεν τους θέλουν, τους κρίνουν, δεν τους ακολουθούν, δεν τους νοιάζει. Αυτή είναι η ωμη πραγματικότητα.
Όλοι έχουμε ευθύνη. Ευθύνη ανθρωπιστική απέναντι στην απαράδεκτη ανασφάλεια που νιώθει σήμερα ο συνταξιούχος και απέναντι στην απαράδεκτη απελπισία που νιώθει ο νέος. Η καταπάτηση των απλών ανθρώπινων αξιών, όπως το δικαίωμα στην παιδεία, την εργασία, τη σύνταξη και την πρόοδο μας οδηγούν σε «πόλεμο». Η συνεργασία ξεκινά μέσα από την οικογένεια και συνεχίζει στην κοινωνία. Όλοι περνάμε από κάθε ηλικία. Αν λοιπόν στο παρόν μας δεν μάθουμε να μοιραζόμαστε ξανά, αν δεν προσπαθήσουμε να συνεργαστούμε με όλες τις ηλικίες σε όλα τα επίπεδα χωρίς να υποτιμάμε την αξία κανενός, τότε, καταδικάζουμε το μέλλον και το παρόν μας περισσότερο. Αγνοούμε τους συνταξιούχους; Αύριο θα είμαστε εμείς. Αγνοούμε τους νέους; Καταδικάζουμε τα παιδιά μας. Αναλογιστήκαμε ποτέ πως όλη αυτή η νέα μοντέρνα πραγματικότητα που μας θέλει όλους χωριστά είναι ένα κομμάτι της κρίσης μας;
Καμιά τράπεζα, κανένας νόμος και κανένα σύστημα δεν μπορεί να μας δώσει αυτό που μας δίνει η αλληλεγγύη και η αγάπη. Χωρίς την αποδοχή αυτής της απλής σκέψης δεν μπορούμε να προοδεύσουμε πλέον. Κανείς δεν ζει αιώνια ας μην το ξεχνάμε. Πως θα μπορέσουν να αυτοαναγορευθούν οι «αρχηγοί» της οικογένειας για να οδηγήσουν τις γενιές που έρχονται με ασφάλεια στις νέες, άγνωστες μέχρι τώρα, συνθήκες. Δεν έχω έτοιμη την απάντηση. Έχω όμως την αμυδρή αισιοδοξία ότι αυτή η εποχή, όσο δύσκολη και να είναι, θα βάλει σε επανεκκίνηση το μυαλό και την οπτική μας και θα μας κάνει να αναγνωρίσουμε τα δεδομένα και τα αυτονόητα, γιατί μόνο έτσι κανένα μνημόνιο δεν θα περάσει… Λέξεις για σκέψεις… έννοιες… εικόνες.
nia@marathonpress.gr