Αγαπημένοι μου φίλοι,
Δεν είμαι ούτε φιλόλογος, ούτε γλωσσολόγος, μα πάντα μου φαινόταν θαυμαστό το συντακτικό. Σε βοηθά να ταξινομείς όχι μόνο τις λέξεις στοn λόγο σου, αλλά κατά βάση και τις σκέψεις σου. Ίσως βέβαια να γίνεται και ανάποδα, η σειρά των σκέψεών μας να ορίζει και την ακολουθία των λέξεων, κάποιες φορές.
Ένα από τα πιο θαυμαστά μέρη του λόγου, που εμπλουτίζει τη σύνταξη, είναι οι αντωνυμίες. Αυτοπαθείς, κτητικές, ερωτηματικές, αόριστες, οριστικές, αλληλοπαθητικές, δεικτικές, προσωπικές. Οκτώ κατηγορίες για να δηλώσεις κάτι διαφορετικό, που από τα ονόματά τους καταλαβαίνεις και τη δυναμική που σου προσφέρουν για να δηλώσεις την ανάλογη πρόθεση και διάθεση.
Από παιδιά δυσκολευόμασταν να μάθουμε να τις ξεχωρίζουμε. Μάθαμε να τις ονοματίζουμε, να τις χρησιμοποιούμε, αλλά μας ζορίζει πολλές φορές, ακόμη και σήμερα, να τις διακρίνουμε.
«Μου αρέσει το αγόρι μου!» Δυο «μου» τελείως διαφορετικά. Το πρώτο λειτουργεί ως προσωπική και το δεύτερο ως κτητική. Για μια συντακτική ανάλυση πράγματι είναι έτσι (όχι με απόλυτη σιγουριά, καθώς όπως ανέφερα δεν είμαι φιλόλογος), μα στην πραγματικότητα είναι έτσι; Τη διάθεση κτήσης δεν κρύβουμε οι περισσότεροι και στα δυο «μου»;
«Μου αρέσει αυτό το αγόρι!» «Αυτό» μια οριστική αντωνυμία, μα δε κρύβεται μια προσδοκία κτήσης σε αυτό; Θα μου πείτε πως αυτό επηρεάζεται και από το ρήμα που επέλεξα ασφαλώς, για να επηρεαστεί η κρίση.
Μεγαλώνοντας απέκτησα μια εμμονή με το να αναλύω τη σύνταξη και να προβληματίζομαι με τις λέξεις που επιλέγουμε. Στους περισσότερους καβγάδες μου, κάνοντας την αυτοκριτική μου, συνειδητοποιώ ότι το μπέρδεμα ξεκινά από μια κακή σύνταξη που ακολουθώ.
Οι περισσότερες αντωνυμίες, λοιπόν, αποκτούν μόνο την εγωιστική διάθεση της κτήσης. Η προσωπική «μου», είναι η πρωταγωνίστρια των περισσότερων προτάσεων και κάπως έτσι τα ρήματα και τα υποκείμενα χάνουν την υπόσταση τους. Το «μου» έντονο και θορυβώδες, επισκιάζει κάθε άλλη διάθεση.
Άραγε, εάν η φράση επαναδιατυπωνόταν σε «μου αρέσει το αγόρι, που έχω σχέση», θα μετρίαζε μήπως τη διάθεση της κτήσης; Θα έδινε άλλη οπτική στην ίδια μου την σχέση και στο πως βλέπω τον σύντροφο; Θα ελευθέρωνε το μυαλό από την αγωνία να προσδιορίσεις κάτι ως κτήμα σου; Θα ελευθέρωνε το μυαλό από την τάση να γεμίσεις όλα του τα «μου»;
Αγαπημένοι φίλοι, οι σκέψεις μπαίνουν σε σειρά και συντάσσονται καλύτερα όταν επιλέγουμε όλα τα μέρη του λόγου και όχι μόνο αυτά που «μου» αρέσουν.
