Ήταν ένα ζώο όπως όλα τα υπόλοιπα. Ή σχεδόν όπως όλα τα υπόλοιπα. Η γέννησή της προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον, αν όχι φρενίτιδα, θεωρίες συνωμοσίας, τρόμο για το τι μπορεί να ακολουθήσει και απαιτήσεις απλών ανθρώπων που ξεπέρασαν κάθε λογική. Πολύ περισσότερο, προκάλεσε έντονη διαμάχη για λόγους ηθικής ακόμα και στην επιστημονική κοινότητα, της οποίας ήταν δημιούργημα. Στο διαφορετικό από τα συνηθισμένα Petstories της πρώτης Marathon Press για το 2025, πρωταγωνίστρια είναι η Ντόλι, η οποία το 1996 έγινε πρώτη είδηση παγκοσμίως και έγραψε ιστορία.
Μέρος της έρευνας του Ινστιτούτου Roslin στη Σκωτία, για την παραγωγή γενετικά τροποποιημένων ζώων, η Ντόλι γεννήθηκε στις 5 Ιουλίου εκείνης της χρονιάς, ως το πρώτο θηλαστικό που κλωνοποιήθηκε από ενήλικο κύτταρο, κάτι που μέχρι τότε θεωρούνταν αδύνατο. Προηγουμένως είχαν γίνει 277 αντίστοιχες προσπάθειες για τη γέννηση ενός τέτοιου προβάτου, ενώ οι επιστήμονες πίστευαν ότι τα εξειδικευμένα ενήλικα κύτταρα, εκείνα που είχαν μια συγκεκριμένη δουλειά (όπως ένα κύτταρο του δέρματος ή ένα ηπατικό κύτταρο), κατείχαν μόνο τις πληροφορίες για να κάνουν αυτή τη δουλειά.
Η ομάδα με επικεφαλής τον Άγγλο Dr Ian Wilmut διέψευσε την επικρατούσα επιστημονική θεωρία καθώς ανέπτυξε τη Ντόλι από ένα μόνο μαστικό κύτταρο το οποίο αποδείχθηκε ότι περιείχε όλες τις πληροφορίες για τη δημιουργία ενός εντελώς νέου προβάτου.
Μάλιστα, το δημιούργημά του πήρε αυτό το όνομα από τη διάσημη Ντόλι Πάρτον, με τον Wilmut να δηλώνει τότε χαριτολογώντας ότι «η Ντόλι προέρχεται από ένα κύτταρο μαστικού αδένα και δεν μπορούσαμε να σκεφτούμε ένα πιο εντυπωσιακό ζευγάρι αδένων από αυτό της Ντόλι Πάρτον».
Η ζωή της Ντόλι
Η Ντόλι ξεκίνησε τη ζωή της ως ένα κύτταρο σε έναν δοκιμαστικό σωλήνα. Ο πυρήνας ελήφθη από κύτταρο του μαστικού αδένα ενός προβάτου Finn Dorset και τοποθετήθηκε σε ένα κενό ωάριο από ένα σκωτσέζικο πρόβατο Blackface. Μόλις επιβεβαιώθηκε η φυσιολογική ανάπτυξη σε εργαστήριο σε έξι ημέρες, το έμβρυο μεταφέρθηκε σε μια παρένθετη μητέρα.
Η γέννηση της κρατήθηκε μυστική μέχρι το Ινστιτούτο Roslin να δημοσιεύσει την ερευνητική του εργασία και τελικά ανακοινώθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 1997, προκαλώντας φρενίτιδα στα ΜΜΕ και μεγάλη συζήτηση γύρω από την ηθική της κλωνοποίησης ακόμα και μέσα στην επιστημονική κοινότητα. Πολέμιοι αυτής της εξέλιξης έφτασαν στο σημείο να αναρωτώνται αν θα κλωνοποιηθεί ο Χίτλερ, ενώ οι ερευνητές που έφεραν στη ζωή τη Ντόλι αποκάλυψαν ότι τις πρώτες μέρες τους καλούσε κόσμος και ζητούσε να… αναστήσουν αγαπημένα τους πρόσωπα.
Ο Dr Wilmut είχε δώσει ξεκάθαρη απάντηση στο ηθικό ζήτημα για την κλωνοποίηση ανθρώπων: «Η ιδέα ότι θα κάνουμε κάτι τέτοιο ανήκει στις ταινίες και τα βιβλία και όχι στην πραγματική ζωή. Όλοι στην ομάδα θα θεωρούσαν προσβλητικό να δουλέψουν με ανθρώπινο υλικό. Θα το θεωρούσαμε ανήθικο, απαράδεκτο και θα ήταν επίσης παράνομο».
Η Ντόλι πέρασε όλη της τη ζωή μαζί με ένα κοπάδι στο Ινστιτούτο. Έκανε ό,τι έκαναν όλα τα πρόβατα και απέκτησε έξι παιδιά με τον Ντέιβιντ. Το πρώτο γεννήθηκε το 1988 και ήταν η Μπόνι, για να ακολουθήσουν τα δίδυμα Σάλι και Ρόζι και τα τρίδυμα Λούσι, Ντάρσι και Κότον.
Η Ντόλι ήταν ευτυχισμένη μια και την πρόσεχαν όλοι στο ερευνητικό κέντρο, ενώ είχε πια και την οικογένειά της και υγιέστατη μέχρι τον Φεβρουάριο του 2001. Τότε ανέπτυξε αρθρίτιδα, αλλά δεν ήταν αυτή που ανησύχησε τους επιστήμονες. Έναν χρόνο νωρίτερα, ένα άλλο κλωνοποιημένο πρόβατο, ο Σέντρικ, είχε πεθάνει από πνευμονική αδενωμάτωση, μια ασθένεια που προκαλεί όγκο στους πνεύμονες των ζώων και είναι ανίατη.
Οι φόβοι τους επιβεβαιώθηκαν τον Φεβρουάριο του 2003 όταν η Ντόλι άρχισε να βήχει επίμονα και υπεβλήθη σε εξετάσεις και αξονική που έδειξε ότι πολλοί όγκοι αναπτύσσονταν στο στήθος της. Η απόφαση ήταν δύσκολη, αλλά κρίθηκε σκόπιμο να μην την ξυπνήσουν ποτέ από τη νάρκωση και να της κάνουν ευθανασία στην ηλικία των 6,5 ετών (τα πρόβατα ζουν περίπου 11 χρόνια).
Το Ινστιτούτο Roslin δώρισε την ταριχευμένη Ντόλι στο Εθνικό Μουσείο της Σκωτίας, που βρίσκεται στο Εδιμβούργο, όπου και εκτίθεται από το 2003 στις αίθουσες Επιστήμης και Τεχνολογίας.
Η ζωή της ήταν σύντομη, η γέννησή της όμως άλλαξε όσα πίστευαν οι επιστήμονες μέχρι το 1996 και άνοιξε νέους δρόμους στην Ιατρική και τη Βιολογία. Όπως, δε, αποδείχθηκε σε πείσμα όσων διακήρρυταν ότι ήταν ένα πρώτο βήμα για την κλωνοποίηση ανθρώπων, ούτε ο Χίτλερ κλωνοποιήθηκε, ούτε η επιστήμη μπήκε ποτέ σε μια τέτοια διαδικασία ή σκέψη, τουλάχιστον μέχρι και σήμερα, σχεδόν 30 χρόνια μετά.
Ο Dr. Ian Wilmut έλεγε συχνά πως η Ντόλι δεν ήταν δικό του δημιούργημα και το 2006 ανακοίνωσε δημόσια ότι η γέννησή της οφειλόταν κατά 66% στον συνεργάτη του Keith Campbell που πέθανε έξι χρόνια αργότερα χωρίς να αναγνωριστεί η συμβολή του στον βαθμό που του αναλογούσε. Ο Wilmut έγραψε βιβλία, τιμήθηκε με τον τίτλο του ιππότη στη Βρετανία και έφυγε από τη ζωή τον Σεπτέμβριο του 2023, στα 79 του χρόνια, από επιπλοκές της νόσου Πάρκινσον.
