Γράφει ο Κώστας Ζοργιός

Είναι αργά το απόγευμα μιας φαινομενικά ήσυχης βάρδιας, όταν αστυνομικοί εντοπίζουν όχημα να κινείται με μεγάλη ταχύτητα σε αυτοκινητόδρομο του Λος Άντζελες. Οδηγός του είναι ένας Αφροαμερικανός, ο οποίος κουβαλά παραβατικό παρελθόν με καταδίκη και φυλάκιση για ληστεία, ενώ στο αυτοκίνητο επιβαίνουν άλλα δύο άτομα.

Τα όσα θα ακολουθήσουν θα γίνουν αιτία να προκληθεί μεγάλη κοινωνική αναταραχή στις ΗΠΑ και να αναδειχθούν τα προβλήματα των φυλετικών διακρίσεων, της κατάχρησης εξουσίας και της ατιμωρησίας. Ήταν 3 Μαρτίου του 1992 όταν ο Ρόντεϊ Κινγκ ξυλοκοπήθηκε άγρια από τέσσερις αστυνομικούς και το βίντεο με τον βασανισμό του έπαιξε σε δελτία ειδήσεων σε όλο τον κόσμο.

Ο 26χρονος Κινγκ δεν σταματά στο σήμα των αστυνομικών, πατά γκάζι και αρχίζει καταδίωξη με ταχύτητες που φτάνουν τα 185χλμ πριν τελικά μπει σε γειτονιές του Λος Άντζελες και κάποια στιγμή αναγκαστεί να σταματήσει. Οι δύο συνεπιβάτες του συλλαμβάνονται και μπαίνουν σε περιπολικό κι αυτός βγαίνει τρίτος στη σειρά από το αυτοκίνητο. Μέσα σε δευτερόλεπτα περικυκλώνεται από τέσσερις αστυνομικούς.

Παρότι δεν προβάλει την παραμικρή αντίσταση, αρχίζουν και τον χτυπούν με τέιζερ και μετά με τα γκλοπ τους. Ο Κινγκ δέχεται 56 χτυπήματα από τα γκλοπ, αμέτρητες κλοτσιές στο σώμα, πατήματα στο κεφάλι και του τοποθετούνται χειροπέδες μόνο όταν είναι πλέον σχεδόν αναίσθητος.

Πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984, η τότε ηγεσία της Αστυνομίας είχε θέσει σε εφαρμογή την επιχείρηση Hammer, για να καθαρίσει τους δρόμους από συμμορίες και παραβατικά άτομα. Μόνο που είχε στοχεύσει πολύ συγκεκριμένα στους Αφροαμερικανούς και τα περιστατικά βίας με δράστες ρατσιστές αστυνομικούς που χτυπούσαν αδιακρίτως κόσμο διαδέχονταν το ένα το άλλο.

Αυτό θα μπορούσε να είναι απλώς ακόμα ένα περιστατικό ακραίας αστυνομικής βίας, αν στο σημείο δεν βρισκόταν ένας περίοικος ονόματι Τζορτζ Χόλιντεϊ. Καταγράφει με την κάμερά του ένα 12λεπτο βίντεο αδιανόητης βίας, τα μίντια το δημοσιοποιούν και η κοινή γνώμη εξαγριώνεται με αποτέλεσμα οι τέσσερις αστυνομικοί να οδηγηθούν σε δίκη. Στις απολογίες τους, υποστηρίζουν ότι ο Κινγκ κινήθηκε απειλητικά εναντίον τους καθώς και ότι βρισκόταν υπό την επήρεια ναρκωτικών. Το βίντεο και οι εξετάσεις στις οποίες υποβάλλεται τους διαψεύδουν.

Στις 29 Απριλίου 1992, οι 12 ένορκοι, εκ των οποίων οι 9 λευκοί και κανένας Αφροαμερικανός απαλάσσουν από τις κατηγορίες τους τέσσερις αστυνομικούς. Λιγότερο από μία ώρα αργότερα, το Λος Άντζελες μετατρέπεται σε πεδίο μάχης. Χιλιάδες άνθρωποι, ξεχύνονται στους δρόμους και η πόλη που τόσα χρόνια έχει τη μεγάλη αντίθεση του πλούτου του Χόλιγουντ και της φτώχειας των γκέτο, καίγεται.

Τα σοβαρά επεισόδια κρατούν έξι μέρες, μέχρι και τις 3 Μαΐου και η αστυνομία χάνει κάθε έλεγχο, καθώς όλο και περισσότερος κόσμος βγαίνει καθημερινά από τα σπίτια του για να φωνάξει LA, LA Fuck the USA, να διαμαρτυρηθεί κατά της προκλητικής ετυμηγορίας και της κοινωνικής ανισότητας. Την ίδια ώρα, αρκετοί βρίσκουν ευκαιρία να κάψουν, να λεηλατήσουν και να προκαλέσουν φθορές κάτω από τον μανδύα της αγανάκτησης και της οργής που έχει συσσωρευτεί μέσα τους όλα αυτά τα χρόνια.

Οι αρχές αποφασίζουν να βγάλουν στον δρόμο τον στρατό και αυτό που ακολουθεί δεν έχει προηγούμενο παρά την προσπάθεια του Κινγκ να εκτονώσει την κατάσταση ζητώντας δημόσια να επικρατήσει κοινωνική ειρήνη. Συνολικά 63 άνθρωποι, όλοι πολίτες, χάνουν τη ζωή τους, με τους εννέα από αυτούς να εκτελούνται από την αστυνομία και έναν δέκατο από την Εθνοφρουρά. Περισσότεροι από 2.380 τραυματίζονται, ενώ το κόστος των καταστροφών αγγίζει το 1 δισ. δολάρια.

Έναν χρόνο αργότερα, ο Ρόντνεϊ Κινγκ, σύμβολο πλέον των δικαιωμάτων των Αφροαμερικανών, λαμβάνει αποζημίωση 3,8 εκατ. δολαρίων ενώ οι αστυνομικοί οδηγούνται ξανά σε δίκη. Οι δύο αθωώνονται εκ νέου και στους άλλους δύο επιβάλλεται ποινή φυλάκισης 30 μηνών.

Παρά την κοινωνική κατακραυγή, στα χρόνια που ακολούθησαν δεν άλλαξαν πολλά. Η χρήση ακραίας βίας από αστυνομικούς και οι εν ψυχρώ δολοφονίες ταλαιπωρούν τις ΗΠΑ μέχρι σήμερα. Σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό, τα θύματα είναι μαύροι πολίτες και οι δράστες συνήθως παραμένουν ατιμώρητοι.

Τα όσα συνέβησαν με τον Τζορτζ Φλόιντ τον Μάιο του 2020 ήρθαν να επιβεβαιώσουν ότι ακόμα και σε μία θεωρητικά προηγμένη χώρα, οι φυλετικές διακρίσεις βασιλεύουν και άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει μπολιασμένοι με συγκεκριμένα στερεότυπα, δεν διστάζουν να φανερώσουν το μίσος τους όταν αποκτούν εξουσία.

Από την ημέρα του ξυλοδαρμού του και έπειτα, η ζωή του Ρόντνεϊ Κινγκ είχε πολλές διακυμάνσεις. Συνελήφθη αρκετές φορές για επικίνδυνη οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ καθότι αλκοολικός. Πάλεψε με τον εθισμό του και τον νίκησε δίνοντας διαλέξεις.

Στις 17 Ιουνίου του 2012, σε ηλικία 47 ετών, βρέθηκε από τη σύζυγό του πνιγμένος στην πισίνα του σπιτιού του. Την ίδια ακριβώς μέρα, 28 χρόνια πριν, είχε βρεθεί ο πατέρας του πνιγμένος στη μπανιέρα του δικού του σπιτιού…

Προηγούμενο άρθροΑλέκος Βάρσος: Ένας αγωνιστής που μεγάλωσε στους πάγκους
Επόμενο άρθροΣυνεταιρισμός «Ο Προβάλινθος»: Όχι σε έργα που αλλάζουν τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα της περιοχής