Του Κώστα Ζοργιού
Αποτελούν κρατικά σύμβολα που προστατεύονται από τη νομοθεσία κάθε χώρας και σε αυτές ορκίζονται οι στρατεύσιμοι πίστη στην πατρίδα. Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι την ίδια αντιμετώπιση απέναντί τους, όπως επίσης δεν έχουν και όλοι τον ίδιο βαθμό αναγνώρισης της σημασίας τους. Το Ήξερες Ότι Οκτωβρίου είναι αφιερωμένο στις σημαίες, στους συμβολισμούς, στα χρώματα και στα… περίεργα που συνοδεύουν τις ιστορίες τους…
▶ Η μελέτη της ιστορίας, των συμβολισμών και της χρήσης των σημαιών έχει ονομασία και λέγεται Βεξιλολογία.
▶ Η ελληνική σημαία με τις εννέα οριζόντιες ρίγες και τον Σταυρό καθιερώθηκε επίσημα το 1978, αν και βρίσκεται σε χρήση από το 1822, όταν και υιοθετήθηκε από την Α’ Εθνοσυνέλευση στην Επίδαυρο ως ναυτική σημαία. Στο παρελθόν, το εθνικό σύμβολο ήταν η μπλε σημαία με τον λευκό μεγάλο Σταυρό στο κέντρο της, η οποία είχε επίσης υιοθετηθεί το 1822 ως το επίσημο σύμβολο του Πολεμικού Ναυτικού.
▶ Η επικρατούσα θεωρία για τις εννέα ρίγες στην ελληνική σημαία αναφέρει ότι αντιστοιχούν στις συλλαβές της ιστορικής φράσης «Ελευθερία ή Θάνατος». Ο Σταυρός συμβολίζει τη θρησκεία, ενώ το λευκό και το γαλάζιο τα χρώματα ουρανού και θάλασσας.
▶ Εκτός από την ελληνική, υπάρχουν άλλες 253 σημαίες κρατών και ανεξάρτητων κρατιδίων σε όλο τον κόσμο.
▶ Συγκεκριμένα σύμβολα πάνω σε σημαίες σχετίζονται άμεσα με τις θρησκείες. Ο σταυρός παραπέμπει στον Χριστιανισμό, την ίδια ώρα που χώρες που ασπάζονται το Ισλάμ, έχουν στη σημαία τους μισοφέγγαρο και αστέρι (Τουρκία, Αζερμπαϊτζάν, Μαλαισία, Τυνησία).
▶ Υπάρχει μόνο μία σημαία στον κόσμο που δεν έχει τέσσερις πλευρές κι αυτή είναι του Νεπάλ που έγινε επίσημη το 1962. Πρόκειται για σημαία με δύο τρίγωνα, η κορυφή των οποίων «κοιτάζει» προς τα δεξιά
▶ Από την άλλη, υπάρχουν και δύο τετράγωνες σημαίες. Η μία είναι αυτή της Ελβετίας και η δεύτερη του Βατικανού.
▶ Μόλις τρεις σημαίες έχουν διαφορετικό μπρος και πίσω μέρος. Είναι αυτές της Μολδαβίας, της Παραγουάης και της Σαουδικής Αραβίας.
▶ Όχι πάντα, αλλά στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα χρώματα που έχουν επιλεγεί για μια σημαία δεν είναι τυχαία. Συνήθως, η επιλογή του κόκκινου υποδηλώνει το αίμα με το οποίο έχει πληρώσει μια χώρα τον αγώνα της για ελευθερία και ανεξαρτησία και τα δεινά που έχει υποφέρει ο λαός.
▶ Το μπλε συμβολίζει τις περισσότερες φορές τον ουρανό, τη θάλασσα, όπως επίσης την ειρήνη και την ελευθερία.
▶ Το πράσινο παραπέμπει στον γεωργικό πλούτο μιας χώρας, αλλά συχνά συμβολίζει και την ελπίδα.
▶ Το μαύρο, τέλος, χρησιμοποιείται σπάνια, αλλά όταν το βλέπουμε συμβολίζει την εθνική κληρονομιά μιας χώρας, την επικράτηση επί των εχθρών και την αποφασιστικότητα του λαού της.
▶ Στην Μπελίζ ή Μπελίζε, μάλλον είχαν πολλή έμπνευση και χαρά για δημιουργία όταν κλήθηκαν να αποφασίσουν ποια θα είναι η σημαία τους. Η μικρή σε έκταση και πληθυσμό χώρα της Κεντρικής Αμερικής έχει 12 διαφορετικά χρώματα στο εθνικό της σύμβολο, τα περισσότερα από κάθε άλλη στον πλανήτη.
▶ Για τους πολύ… ψαγμένους, το πιο σπάνιο χρώμα που συναντάμε τις λιγότερες φορές σε σημαίες, είναι το μωβ. Υπάρχει σε μόλις δύο και συγκεκριμένα σε αυτή της Νικαράγουα και της Δομινίκα ή Κοινοπολιτεία της Δομινίκας, που βρίσκεται στην Καραϊβική και ανήκει στις Μικρές Αντίλλες.
▶ Υπάρχουν πολλές πολύ παλιές σημαίες αλλά η παλιότερη στον κόσμο είναι της Δανίας. Κόκκινη, με έναν λευκό σταυρό, πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 1625, αλλά πιστεύεται ότι σχεδιάστηκε το 1219!
▶ Όσο για την πιο καινούργια, την έχει χωρίς αμφιβολία το Νότιο Σουδάν μια και καθιερώθηκε το 2010, μετά το τέλος του δεύτερου εμφυλίου.