Ο παρορμητικός και συχνά ακατανόητος έρωτας μπαίνει στο μικροσκόπιο των νευροεπιστημών. Οι ειδικοί εξηγούν γιατί αισθανόμαστε επιθυμία, ευφορία, εμμονή, στέρηση και απώλεια όταν ερωτευόμαστε, σε σχέση με τις χημικές διεργασίες που γίνονται στον εγκέφαλο.
Ορίζουμε ως έρωτα την έντονη επιθυμία για κάποιον άλλο. Είναι κάτι διαφορετικό από τη συντροφική ή τη μητρική αγάπη, από τις οποίες απουσιάζει η ένταση της επιθυμίας. Στον έρωτα θέλεις να κατέχεις τον άλλον κατά κάποιον τρόπο.
Οι επιστημονικές μελέτες που έχουν εστιάσει στη δραστηριότητα του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια του έρωτα έχουν βρει ότι είναι διαφορετικά τα κέντρα του που εμπλέκονται στον έρωτα και στην αγάπη. Γιατί είναι σημαντικό αυτό; Επειδή οι διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου απελευθερώνουν και διαφορετικά είδη νευροδιαβιβαστών τα οποία επηρεάζουν ανάλογα τη συμπεριφορά μας.
Εγκέφαλος: Ποιες χημικές ουσίες εκκρίνονται στον έρωτα;
Τι συμβαίνει λοιπόν κατά τη διάρκεια του έρωτα σε σχέση με τη χημεία του εγκεφάλου; Καταρχάς αυξάνεται η ντοπαμίνη. Πρόκειται για την ουσία που σχετίζεται με την ανταμοιβή, αλλά και τον εθισμό. Η ντοπαμίνη είναι η ουσία που μας κάνει να αισθανόμαστε: «Πόσο τέλειο ήταν αυτό! Θέλω σίγουρα να το ξαναδοκιμάσω!»
Η ντοπαμίνη είναι ο νευροδιαβιβαστής, σαν να λέμε ο χημικός αγγελιαφόρος, στον οποίο οφείλεται το αίσθημα της εξάρτησης από τον σύντροφό μας. Είναι ο ίδιος νευροδιαβιβαστής που αυξάνεται και στους ανθρώπους με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Αυτό εξηγεί γιατί στον έρωτα γινόμαστε εμμονικοί με το σύντροφό μας.
«Μια άλλη ουσία που εκκρίνεται όταν είμαστε ερωτευμένοι είναι η σεροτονίνη, που έχει να κάνει με την αναμάσηση των σκέψεων. Η σεροτονίνη μάς κάνει να σκεφτόμαστε όλη την ώρα τον/τη σύντροφό μας με έναν τρόπο εμμονικό. Αν δεν είναι μαζί μας, τότε αισθανόμαστε σαν να πήραν το “ναρκωτικό” μας μακριά. Νιώθουμε έντονα την έλλειψη αυτού που μας “ανεβάζει”, με αποτέλεσμα να βιώνουμε μια βαθιά απώλεια», αναφέρει η Gail Saltz, ψυχίατρος και συγγραφέας.
Αλλαγές γίνονται και σε άλλους νευροδιαβιβαστές. Όταν είμαστε μαζί με τον/τη σύντροφό μας εκκρίνεται η ωκυτοκίνη. Η ορμόνη αυτή μας κάνει να αισθανόμαστε ευτυχισμένοι, πλημμυρισμένοι από τρυφερότητα και ευφορία και βαθιά συνδεδεμένοι μαζί του/της. Είναι η ίδια ουσία που εκκρίνεται κατά τον οργασμό και μας κάνει να αισθανόμαστε τόσο δεμένοι μετά το σεξ.
Η βαζοπρεσίνη είναι μία ορμόνη που προκαλεί αγγειοσύσπαση σε μη ζωτικά όργανα και αυξάνει την αιματική ροή προς το μυοκάρδιο και τον εγκέφαλο, προκαλώντας επίσης αγγειοδιαστολή στα εγκεφαλικά αγγεία. Συνδέεται με το αίσθημα του στρες. Άρα, δεν είναι να απορεί κανείς γιατί στον έρωτα αισθανόμαστε ακόμη και στρεσαρισμένοι.
Γιατί στον έρωτα «εξαφανίζεται» η λογική;
Το κέντρο λήψεως αποφάσεων του εγκεφάλου που λειτουργεί έντονα όταν ερωτευόμαστε είναι η αμυγδαλή ή αλλιώς συναισθηματικό κέντρο. Είναι το αρχαιότερο κέντρο λήψης αποφάσεων και βοήθησε το ανθρώπινο είδος να επιβιώσει, αντιδρώντας γρήγορα απέναντι στις απειλές.
Το διαβουλευτικό κέντρο λήψεως αποφάσεων, που μελετά, εξετάζει και αναλύει, και που αναπτύχθηκε μεταγενέστερα εκφράζοντας τη φωνή της λογικής, μοιάζει να υπολειτουργεί όταν είμαστε ερωτευμένοι. Γι’ αυτό πολλές φορές οι ερωτευμένοι κάνουν παράλογα πράγματα, όπως το να αγαπήσουν έναν παντρεμένο ή κάποιον που μένει στην άλλη άκρη του πλανήτη.
Κι όμως, παρά τις όποιες δυσκολίες οι ερωτευμένοι νομίζουν ότι η αγάπη τους θα νικήσει. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της εκρηκτικής ενέργειας που προκαλείται από τις ουσίες που προαναφέραμε και του «σβησίματος» της λογικής.
Πώς να κάνουμε μια σχέση να κρατήσει;
Το να μείνουμε αρκετό διάστημα σε μια σχέση προτού αποφασίσουμε να παντρευτούμε φαίνεται πως είναι μια καλή συμβουλή. Επειδή με το πέρασμα του χρόνου τα έντονα, εκρηκτικά συναισθήματα υποχωρούν και ενεργοποιείται ξανά το διαβουλευτικό κέντρο, δηλαδή η λογική μας.
Τι μπορούμε να κάνουμε όμως προκειμένου να διατηρηθεί μια καλή, μακροχρόνια σχέση; Επειδή ο έρωτας παρέχει ένα είδος χημικής ανάδρασης στον εγκέφαλό μας, η αναδημιουργία αυτής της χημικής αντίδρασης μπορεί τελικά να γίνει η ανθρώπινη ώθηση ή κίνητρο μας για να παραμείνουμε «ερωτευμένοι».
Ποιες συμβουλές δίνουν οι νευροεπιστήμονες με βάση τη χημεία του εγκεφάλου, για να μακροημερεύσει η σχέση μας; Η ανθρωπολόγος και συγγραφέας Helen Fisher απαντά:
Κάντε σεξ συχνά, διότι έτσι αυξάνονται στον οργανισμό οι χημικές ουσίες που σχετίζονται με το δέσιμο, την επιθυμία, τη στοργή.
Κάντε καινούργια πράγματα μαζί, όπως μια νέα δραστηριότητα, η παρακολούθηση μιας νέας τηλεοπτικής σειράς ή ένα ταξίδι σε άγνωστο προορισμό. Η επινόηση του καινούργιου διεγείρει τα αισθήματα της ερωτικής αγάπης.
Διατηρήστε σωματική επαφή. Φροντίστε να αγκαλιάζεστε καθημερινά, καθώς το άγγιγμα και το χάδι ενεργοποιούν την ωκυτοκίνη, την ορμόνη του δεσίματος.
Προσπαθήστε να βλέπετε στο/στη σύντροφό σας τα θετικά στοιχεία και φροντίστε να τα υπενθυμίζετε. Έχει παρατηρηθεί πως το να λέμε 5 θετικά πράγματα καθημερινά μειώνει τη χοληστερόλη και την κορτιζόνη και ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και των δύο συντρόφων.
